Προκλήσεις και ευκαιρίες για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου
Μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται η ολοκλήρωση και παράδοση από την ανάδοχο εταιρεία της στρατηγικής μελέτης για την αντικατάσταση του ακτοπλοϊκού στόλου και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, έργο με συνολικό προϋπολογισμό 1.171.555 ευρώ. Η μελέτη αυτή, που υλοποιείται σε συνεργασία με τη Μονάδα Στρατηγικών Συμβάσεων του ΤΑΙΠΕΔ, στοχεύει στην αξιολόγηση των διαθέσιμων τεχνικών και τεχνολογικών λύσεων για τον εκσυγχρονισμό των πλοίων, εστιάζοντας κυρίως στην ενεργειακή αποδοτικότητα, την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα.
Το τελικό παραδοτέο θα περιλαμβάνει επίσης τον σχεδιασμό ενός εργαλείου χρηματοδότησης που θα διευκολύνει την πρόσβαση των εταιρειών του κλάδου σε δανειακά σχήματα και άλλα χρηματοοικονομικά μέσα. Αυτή η μελέτη αποτελεί προαπαιτούμενο για την διαπραγμάτευση με τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφορικά με την επιλεξιμότητα για χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους και τη συμβατότητά της με το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων.
Ναυπηγικά προγράμματα και πρωτοβουλίες
Παράλληλα, οι ναυτιλιακοί όμιλοι Attica Group και Grimaldi έχουν ανακοινώσει νέες ιδιωτικές πρωτοβουλίες με την έναρξη ναυπηγικών προγραμμάτων. Η Attica Group έχει ήδη υπογράψει συμφωνία για την κατασκευή δύο υπερσύγχρονων πλοίων τύπου E-Flexer στην Κίνα, τα οποία αναμένονται να παραδοθούν το 2027. Αυτά τα νέα πλοία, σχεδιασμένα να είναι methanol ready και battery ready, θα μπορούν να λειτουργούν με τρία διαφορετικά καύσιμα, ενισχύοντας την βιωσιμότητα του στόλου της.
Από την άλλη πλευρά, η Grimaldi Group προχωρά με την κατασκευή εννέα νέων πλοίων τύπου Ro-Pax, εκ των οποίων τέσσερα θα ενταχθούν στον βασικό της στόλο. Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα, ύψους 1,5 δισ. δολαρίων, προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025 και τα νέα πλοία θα διαθέτουν σύστημα μεθανόλης, χωρητικότητα 2.500 επιβατών και σύγχρονες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.
Η μεθανόλη ως λύση
Η μεθανόλη αναδεικνύεται ως ένα ελκυστικό εναλλακτικό καύσιμο. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου των καυσίμων, η τεχνολογία αυτή είναι ώριμη και δοκιμασμένη, παρέχοντας μηχανές που απαιτούν μόνο μικρή ποσότητα MGO (Marine Gas Oil) και έχουν τη δυνατότητα έγχυσης νερού για τον περιορισμό των εκπομπών NOx. Οι δεξαμενές καυσίμου μπορούν να προσαρμοστούν από υπάρχουσες δεξαμενές έρματος, εφόσον τηρούνται οι απαιτούμενες προδιαγραφές ασφαλείας.
Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία δηλώνει έτοιμη να υποστηρίξει την κατασκευή νέων ακτοπλοϊκών πλοίων, αλλά εξετάζεται και η ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Πραγματική πρόκληση παραμένει η διαμόρφωση ενός μηχανισμού “Fund & Reward” με επαναεπένδυση των εσόδων από τον φόρο άνθρακα στον κλάδο και η αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Εκτίμηση κόστους για τη νέα εποχή
Περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ θα απαιτηθούν για την ανανέωση του γερασμένου ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου, στοχεύοντας στη συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και στη βιωσιμότητα του κλάδου. Το ζήτημα τέθηκε στο πάνελ του 8ου Posidonia Sea Tourism Forum, όπου συζητήθηκαν οι προκλήσεις και τα επόμενα βήματα για την ακτοπλοΐα.
Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ναυτιλίας, κ. Μανώλης Κουτουλάκης, ανέφερε ότι έως το 2030 απαιτείται αντικατάσταση 70-75 πλοίων λόγω ηλικίας και αυστηρών κανονισμών. Υπογράμμισε την ανάγκη για κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω συνεχούς διαβούλευσης με την αγορά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο CEO της Attica Group, κ. Πάνος Δικαίος, αναφέρθηκε στην σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις να επενδύσουν σε καύσιμα του μέλλοντος ενώ ο CEO της Minoan Lines, κ. Λουκάς Σιγάλας, ανακοίνωσε την αναμονή δύο νέων οικολογικών πλοίων για τη γραμμή Πειραιάς-Μήλος-Κρήτη, προσδιορίζοντας επίσης το υψηλό κόστος αυτής της μετάβασης.
Στρατηγικές στήριξης και τιμές
Με 47 ταχύπλοα να δηλώνουν δρομολόγηση για τη θερινή περίοδο του 2025, η ελληνική ακτοπλοΐα εισέρχεται σε διαδικασία ενίσχυσης, επιδιώκοντας μεγαλύτερη κάλυψη νησιωτικών προορισμών και πιθανές μειώσεις στις τιμές εισιτηρίων. Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες προσαρμόζουν τα δρομολόγια σύμφωνα με τη ζήτηση ενόψει της αυξημένης κίνησης επιβατών.
Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει την αντικατάσταση κατά 50% των λιμενικών τελών, η οποία δημιουργεί δημοσιονομικό περιθώριο για μείωση των τιμών στους ναύλους. Οι φόροι στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια παραμένουν συγκρατημένοι, παρά την πίεση για αυξήσεις λόγω του νέου κανονισμού. Η παρέμβαση της Πολιτείας με την μείωση των τελών βοηθά στην εξισορρόπηση των επιβαρύνσεων ώσπου αυτές οι στρατηγικές να παραμείνουν βιώσιμες.
Αυτή η θερινή περίοδος του 2025 κρίνεται καθοριστική όχι μόνο για την προσβασιμότητα των νησιών, αλλά και για την ποιότητα των μεταφορών και την κοινωνική συνοχή της νησιωτικής Ελλάδας.
Κλαδική έρευνα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού
Μια κρίσιμη πρωτοβουλία ανακοινώθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού που ξεκινά κλαδική έρευνα στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, αποσκοπώντας να διερευνήσει τις συνθήκες ανταγωνισμού, τις τιμές και τη δομή της αγοράς. Η ακτοπλοΐα, ένας από τους πιο σημαντικούς κλάδους για την ελληνική οικονομία, αντιμετωπίζει χρόνιες προκλήσεις που απαιτούν άμεσο θεσμικό διάβημα.
Η έρευνα θα εξετάσει τη δημόσια υπηρεσία που προσφέρουν οι ιδιωτικές εταιρείες και θα αναδείξει την αναγκαία στήριξη για τη βελτίωση της λειτουργικότητας της αγοράς και την ενίσχυση του ανταγωνισμού.
