Η Ισορροπία Δυνάμεων στη Μέση Ανατολή: Ιράν – Ισραήλ

Λίγο περισσότερο από μία εβδομάδα έχει περάσει από την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν, γεγονός το οποίο έχει ανατρέψει πολλές από τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις σχετικά με την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Αυτή η νέα κατάσταση έχει αφήσει την τύχη της περιοχής σε ένα περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας, κάτι που δεν έχει συμβεί τουλάχιστον από την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης.

Οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες προηγουμένως θεωρούνταν ισχυρές, ανέδειξαν σημαντικές αδυναμίες από τα πρώτα λεπτά της ισραηλινής επίθεσης την περασμένη Παρασκευή. Πολλές από τις εμβληματικές εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, οι οποίες ήταν ταυτισμένες με την κυριαρχία και την ταυτότητα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, υπέστησαν σοβαρές καταστροφές σε διάστημα μόλις μιας εβδομάδας ισραηλινών επιθέσεων.

Για παράδειγμα, το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στο Νατάνζ καταστράφηκε κατά το πρώτο κύμα βομβαρδισμών, μαζί με τον σταθμό παραγωγής ενέργειας. Οι διακοπές της ηλεκτρικής ενέργειας πιθανότατα κατέστρεψαν πολλούς από τους ευαίσθητους φυγοκεντρητές που χρησιμοποιούνται για την εμπλουτισμένη παραγωγή εξαφθοριούχου ουρανίου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).

Ταυτόχρονα, το καθεστώς της Τεχεράνης, το οποίο διαρκώς υποστήριζε ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ιρανικός λαός είναι αναγκαίες θυσίες για την εθνική άμυνα, φανέρωσε την αδυναμία του να προστατεύσει τόσο το λαό του όσο και τα κορυφαία στρατηγικά του στελέχη.

Η Στρατηγική Εκτίμηση του Ιράν

Η ιρανική ηγεσία φαίνεται να είχε υποθέσει ότι το Ισραήλ δεν είχε τη δυνατότητα να καταστρέψει τις βαθιά θαμμένες εγκαταστάσεις του Ιράν, όπως αυτές στο Ισφαχάν και στο Φορντό, χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτή η εκτίμηση αποδείχθηκε μισή αλήθεια, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις κατάφεραν να επιτύχουν πρόσβαση στις υπόγειες εγκαταστάσεις του Ισφαχάν. Παρά την εμβληματική τους επάρκεια, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι συνέχισαν να πιστεύουν ότι ήταν αναγκαία η υποστήριξη των ΗΠΑ για να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στο Φορντό.

Το γεγονός ότι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ξεκίνησε τον πόλεμο χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ ή οποιαδήποτε προειδοποίηση αποτέλεσε έναν μεγάλο αιφνιδιασμό για το Ιράν, το οποίο βασίζονταν σε πληροφορίες σχετικά με πιθανές διαπραγματεύσεις που ήταν προγραμματισμένες. Οι ιρανικές μυστικές υπηρεσίες διακινδύνευσαν λόγω της πίεσης των διαπραγματεύσεων, τις οποίες θα συμμετείχε ο πρόεδρος Τραμπ.

Κατά το πρώτο αιφνίδιο κύμα των επιθέσεων, πολλοί ανώτατοι αξιωματούχοι του ιρανικού στρατού, όπως ο στρατηγός Χοσεΐν Σαλάμι και το στρατηγικό επιτελείο του στρατού, σκοτώθηκαν. Οι επιδρομές κόσττισαν επίσης τη ζωή σε έξι από τους κορυφαίους πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν, οι οποίοι υπήρξαν θύματα αεροπορικών επιθέσεων κατά των οικιών τους.

Η Επιχείρηση Rising Lion

Κατά την εκτέλεση του σχεδίου χειρισμού, που φέρει την ονομασία Rising Lion, πάνω από 200 ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη στοχεύσαν τουλάχιστον 100 στρατηγικούς στόχους με σχετικά καλά οργανωμένο σχέδιο, το οποίο είχε προγραμματιστεί μήνες νωρίτερα. Η στρατηγική αυτή προήλθε από την εκτίμηση της στρατιωτικής ηγεσίας του Ισραήλ ότι η στρατιωτική τους ικανότητα είχε μπορέσει να καταστρέψει σημαντικό μέρος της ιρανικής αεράμυνας, δίνοντας τους τη δυνατότητα να επιτεθούν με ασφάλεια.

Ο Νετανιάχου είχε δηλώσει πως η επιχείρηση αυτή προγραμματίστηκε αρχικά για νωρίτερα αλλά οι στρατηγικοί σχεδιασμοί αναβλήθηκαν ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε διπλωματικές διαβουλεύσεις. Όταν οι βόμβες άρχισαν να πέφτουν την περασμένη Πέμπτη, ο σκοπός του Ισραήλ έγινε σαφής: στοχοποιούνταν όχι μόνο τα πυρηνικά προγράμματα, αλλά και οι υποδομές και οι οικονομικοί πυλώνες του καθεστώτος των Αγιατολάχ.

Στην πορεία των επόμενων ημερών, η απάντηση του Ιράν υπήρξε ελάχιστη και χωρίς επιτυχία, με τις αμυντικές του δυνατότητες της να αποδεικνύονται κατώτερες των περιστάσεων. Παρά την έντονη κατάσταση, οι προγραμματισμένοι ανώτατοι διοικούντες του ιρανικού στρατού δεν βρέθηκαν στη θέση να διαχειριστούν την κρίση. Μόνο λιγοστά μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιχείρησαν να αντεπιτεθούν και αποδομούνται εύκολα από τη στρατηγική αεράμυνα του Ισραήλ.

Καθώς ο πόλεμος εισέρχεται στη δεύτερη εβδομάδα του, η όλη κατάσταση είναι ακόμα ρευστή. Η τελική έκβαση του πολέμου φαίνεται να κρέμεται σε μία λεπτή κλωστή, με τις ζωές πολλών αθώων πολιτών να υποφέρουν. Οι συμφορές τους είναι αναπόφευκτες καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται κάθε μέρα περαιτέρω και οι αβεβαιότητες επιμένουν.