Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. – Στο επίκεντρο η ευρωπαϊκή άμυνα
Ένα εικοσιτετράωρο μετά την συμφωνία που προβλέπει αύξηση αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ για τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες. Η σύνοδος αυτή επικεντρώθηκε σε κρίσιμα ζητήματα, όπως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, καθώς και στο μεταναστευτικό ζήτημα. Στο προσχέδιο συμπερασμάτων, γίνεται αναγνώριση στον τερματισμό των εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ενώ αποστέλλεται σαφές μήνυμα προς την Τρίπολη και την Άγκυρα, τονίζοντας ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών.
Οι 27 ηγέτες έφτασαν στις Βρυξέλλες κρατώντας στα χέρια τους ίσως την πιο σοβαρή γεωπολιτική ατζέντα που έχουν να αντιμετωπίσουν, με κύριο πρόβλημα την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας απέναντι στην ρωσική απειλή, και κατόπιν των αποφάσεων που ελήφθησαν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Ο Καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, επεσήμανε ότι υπάρχουν πολλά θέματα προς συζήτηση, περιλαμβάνοντας τις συνέπειες που ενδέχεται να έχουν οι αποφάσεις της συνόδου του ΝΑΤΟ για την ΕΕ. Η εκρηκτική κατάσταση στην Μέση Ανατολή και η αναθεώρηση των εμπορικών σχέσεων της ΕΕ με το Ισραήλ λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα ήταν κεντρικά σημεία που απαιτούν προσοχή.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι θα έχει την ευκαιρία να τονίσει τις ελληνικές θέσεις αναφορικά με τη Μέση Ανατολή και την ανάγκη διατήρησης της εκεχειρίας που επιτεύχθηκε μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, ελπίζοντας ότι όλα τα μέρη θα επιστρέψουν στο διαπραγματευτικό τραπέζι για την αντιμετώπιση της πυρηνικής απειλής του Ιράν με διπλωματικά μέσα.
Από την άλλη πλευρά, ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε την πρόθεσή του να υποστηρίξει την αναβολή της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ. Ταυτόχρονα, Ουγγαρία και Σλοβακία ετοιμάζονται να αντιταχθούν στην έγκριση του 18ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το οποίο περιλαμβάνει την σταδιακή απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το 2028.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, κάλεσε τους συναδέλφους του να αντισταθούν στις κυρώσεις και να λάβουν μέτρα για μια αυστηρότερη κοινή μεταναστευτική πολιτική.
Συμπεράσματα της Συνόδου
Αυτή τη στιγμή, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ βρίσκεται σε πυρετώδεις διαπραγματεύσεις με επίκεντρο την ανταγωνιστικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, συζητάται και η συμφωνία με τις ΗΠΑ σχετικά με τους δασμούς, καθώς η προθεσμία λήγει στις 9 Ιουλίου, και ηγέτες όπως ο Καγκελάριος Μερτς, πιέζουν για την επίτευξη συμφωνίας προτού εκπνεύσει η προθεσμία.
Οι ηγέτες έχουν ολοκληρώσει τις συζητήσεις σε τρεις βασικούς τομείς. Στην Άμυνα και Ασφάλεια, υπογράμμισαν την ανάγκη για μια κυρίαρχη και αυτάρκη Ευρώπη. Σχετικά με τη Μέση Ανατολή, η ΕΕ χαιρέτισε την εκεχειρία με το Ιράν και δεσμεύτηκε να συνεχίσει τις διπλωματικές της προσπάθειες για την επίλυση του πυρηνικού ζητήματος. Τέλος, για την Ουκρανία, οι ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις με τον Πρόεδρο Ζελένσκι, με την Ουγγαρία να αρνείται να εγκρίνει την υποστήριξη στα συμπεράσματα.
Αναμένονται επίσης συζητήσεις για ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας, και την ετοιμότητα των κρατών μελών να διαχειριστούν crises και τις αυξανόμενες υβριδικές απειλές, καθώς και τις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια και την κατάσταση στη Μολδαβία.
Η αναφορά για το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Μια σημαντική επιτυχία για την Ελλάδα αποτέλεσε η αναφορά σχετικά με το τουρκολιβυκό μνημόνιο στα συμπεράσματα της Συνόδου. Η ΕΕ επιβεβαίωσε ότι το μνημόνιο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτες χώρες. Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν έχει καμία ουσιαστική ή νομική αξία.
Επιπλέον, πέρασε η ελληνική πρόταση για τη συμπερίληψη αναφοράς για την ασφάλεια και την άμυνα, αναγνωρίζοντας τη συνεργασία της ΕΕ με χώρες που συμμερίζονται κοινές πολιτικές στόχους. Στη συζήτηση αυτή, ο πρωθυπουργός τόνισε τη σημασία του στρατηγικού προσανατολισμού της Ευρώπης και την ανάγκη να υπάρξει υπευθυνότητα στις συνεργασίες με τρίτες χώρες.
Όσον αφορά την χρηματοδότηση της άμυνας, ο πρωθυπουργός αναγνώρισε την ανάγκη για ένα ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο που θα προωθήσει προγράμματα κοινής ωφέλειας, αναφέροντας το 12ετές εξοπλιστικό σχέδιο της Ελλάδας και την ανάγκη υποστήριξης για τα ευρωπαϊκά συστήματα άμυνας.
Κατά την άφιξή του στη Σύνοδο, ο πρωθυπουργός επεσήμανε και την αυξανόμενη πίεση από τις μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη. Η άμεση ανταπόκριση της Προεδρίας της Κομισιόν για την επίλυση αυτών των ζητημάτων υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα και οι Ένοπλες Δυνάμεις θα παρακολουθούν στενά την κατάσταση προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια στην περιοχή.
Με τις τελευταίες εξελίξεις, καθίσταται σαφές ότι η ΕΕ είναι αποφασισμένη να ενισχύσει τη θέση της στη διεθνή σκηνή, προωθώντας ενοποιημένες πολιτικές άμυνας και ασφάλειας που ανταγωνίζονται τις αυξανόμενες γεωπολιτικές προκλήσεις.
