Η Σημασία της Περιβαλλοντικής Συνείδησης στους Έλληνες Καταναλωτές
Δύο στους τρεις καταναλωτές θεωρούν σημαντική την προστασία του περιβάλλοντος στην αγορά τροφίμων, αλλά μόνο ένας στους επτά είναι διατεθειμένος να πληρώσει περισσότερα χρήματα για αυτή. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα που δημοσίευσε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), η οποία πραγματοποιήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2025 με δείγμα 1.500 καταναλωτές από ολόκληρη την Ελλάδα.
Στάσεις και Αγοραστικές Προτιμήσεις
Σύμφωνα με την έρευνα, αποτυπώνονται οι στάσεις των καταναλωτών σχετικά με την περιβαλλοντική τους συνείδηση και τις καταναλωτικές τους επιλογές. Περίπου το 66% των καταναλωτών θεωρούν τα περιβαλλοντικά ζητήματα ως σημαντικά. Διαπιστώνεται ότι υπάρχει προτίμηση σε πρακτικές με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως η επιθυμία για λιγότερες πλαστικές συσκευασίες (57%), η επιθυμία για μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων (63%) και η απαίτηση τα προϊόντα να παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές (65%).
Ωστόσο, η θετική στάση των καταναλωτών δεν φαίνεται να μεταφράζεται σε αντίστοιχη αγοραστική συμπεριφορά. Μάλιστα, μόλις το 17% δηλώνει ότι είναι πρόθυμο να πληρώσει περισσότερα για προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ το ίδιο ποσοστό ισχύει για αγορές από καταστήματα που σέβονται το περιβάλλον. Ενδεικτικό είναι ότι το 37% των καταναλωτών δηλώνει ότι ανάμεσα σε δύο ίδια προϊόντα θα επιλέξουν πάντα το φθηνότερο, ανεξαρτήτως του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Σημαντικά υψηλότερα είναι τα ποσοστά όσον αφορά την προστασία των ζώων, με το 39% να δηλώνει ότι θα πλήρωνε περισσότερα για προϊόντα που εξασφαλίζουν την ευημερία των ζώων.
Σπατάλη Τροφίμων και Περιβαλλοντική Συνείδηση
Μαζί με την περιβαλλοντική στάση του κοινού, αναδεικνύεται και η τάση για μείωση της σπατάλης τροφίμων. Αυτό δείχνει την ευαισθησία του κοινού σε οικονομικά θέματα, που συνεισφέρει έμμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος. Η αποφυγή της σπατάλης μειώνει την ανάγκη για υπερπαραγωγή, περιορίζει την κατανάλωση φυσικών πόρων (όπως το νερό και η ενέργεια) και μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με την παραγωγή και τη διάθεση τροφίμων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, σχεδόν το 59% των νοικοκυριών δηλώνει ότι πετούν ένα ποσοστό των τροφίμων που αγοράζουν, ενώ το 41% ισχυρίζεται ότι δεν πετά καθόλου τρόφιμα. Παρόλο που τα ποσοστά σπατάλης είναι συγκρατημένα, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι παραδοσιακά οι καταναλωτές τείνουν να υποεκτιμούν τη σπατάλη τους, προσφέροντας κοινωνικά επιθυμητές απαντήσεις. Ακόμη και αυτά τα χαμηλά ποσοστά μεταφράζονται σε 40 κιλά περίπου σπατάλης τροφίμων ετησίως, αντιστοιχώντας σε πάνω από 150 ευρώ ανά νοικοκυριό, ένα ποσό που ανέρχεται στο 3,3% της συνολικής κατανάλωσης τροφίμων.
Οικονομικά Κριτήρια και Περιβαλλοντική Συνείδηση
Αξιοσημείωτο είναι ότι μόλις το 11% των καταναλωτών πιστεύει ότι το νοικοκυριό του σπαταλά μεγάλη ποσότητα τροφίμων, ενώ η απόρριψη τροφίμων προκαλεί σχεδόν ενοχή στο 94% του κοινού. Για τα αίτια της σπατάλης, σημαντικό ποσοστό, 51%, αποδίδει τη σπατάλη στην κακή διαχείριση υπολειμμάτων φαγητού, ενώ το 33% δηλώνει ότι αγοράζει περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται.
Γενικά, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η συμπεριφορά των καταναλωτών είναι κυρίως επηρεασμένη από οικονομικά κριτήρια. Αυτό αποκαλύπτει την πίεση του καταναλωτικού κοινού και αναδεικνύει ένα έλλειμμα στην περιβαλλοντική συνείδηση σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού. Αυτή η κατάσταση ενδέχεται να επηρεάσει μελλοντικές στρατηγικές και πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος, όπως τονίζεται στην έρευνα.
