Το φαινόμενο «Μόνα Λίζα» στην παγκόσμια οικονομία – Ή γιατί η όποια πρόβλεψη βρίσκεται στον «αέρα»

Σε άρθρο του o Economist κάνει λόγο για «φαινόμενο Μόνα Λίζα» (Mona Lisa effect): «Η οικονομία στη μεταπανδημική εποχή είναι σαν την πρωταγωνίστρια του διάσημου έργου του Ντα Βίντσι. Κάθε φορά που θα κοιτάξεις, βλέπεις κάτι διαφορετικό»

Μετά το χάος στον τραπεζικό τομέα, πολλοί αναλυτές φαίνονται πεπεισμένοι πως η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς ύφεση – και λίγοι θεωρούν πως κάτι τέτοιο θα αποφευχθεί, με την οικονομία να παραμένει ανεπηρέαστη από την άνοδο των επιτοκίων.

Σε άρθρο του o Economist κάνει λόγο για «φαινόμενο Μόνα Λίζα» (Mona Lisa effect).

«Τι κάνει η Μόνα Λίζα; Με την πρώτη ματιά η πρωταγωνίστρια του πιο διάσημου πίνακα στον κόσμο φαίνεται να μειδιά. Αν ξανακοιτάξει κανείς, το μειδίαμα αυτό εξαφανίζεται. Όταν ξαναεμφανιστεί, είναι διαφορετικό. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι πέτυχε το αμφίσημο αυτό αποτέλεσμα με τη χρήση του ‘sfumato’, όπου θόλωσε τις γραμμές γύρω από το πρόσωπο της Μόνα Λίζα. Όσες φορές και να κοιτάξει κανείς, δεν είναι σίγουρος τι συμβαίνει. Η οικονομία στην μετά-πανδημία εποχή είναι σαν την Μόνα Λίζα. Κάθε φορά που θα κοιτάξεις, βλέπεις κάτι διαφορετικό» σημειώνει το εβδομαδιαίο περιοδικό.

Οι προβλέψεις σπανίως ήταν πιο δύσκολες, γράφει ο Economist. Το περασμένο έτος, το εύρος των προσδοκιών των αναλυτών για την τριμηνιαία αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ ήταν διπλάσιο σε σχέση με το 2019. Η λέξη «αβεβαιότητα» εμφανίζεται πάνω από 60 φορές στην τελευταία παγκόσμια αξιολόγηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, σχεδόν διπλάσιες φορές απ’ό,τι οι προβλέψεις Απριλίου και Οκτωβρίου του 2022.

Όταν προ εβδομάδων προέκυψε η τραπεζική κρίση, κανείς δεν είχε την παραμικρή ιδέα πώς θα κινείτο η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ με τα επιτόκια – αν αναμενόταν αύξηση, μείωση ή καμία αλλαγή. Στην τελευταία συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη νομισματική πολιτική της τον περασμένο μήνα, η πρόεδρός της, Κριστίν Λαγκάρντ ήταν σαφής σχετικά με το ρόλο του θεσμού του οποίου ηγείται: «Δεν είναι εφικτό να καθορίσεις σ’αυτό το χρονικό σημείο ποια θα είναι η μελλοντική πορεία».

Οι αρμόδιες υπηρεσίες πασχίζουν να κατανοήσουν την πλήρη εικόνα. Προσπαθούν να αναθεωρήσουν τις εκτιμήσεις τους για τα πάντα, από τα ΑΕΠ έως τα ποσοστά ανεργίας, όμως «κάτι έχει αλλάξει» λέει ο Economist. Οι αναθεωρήσεις του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερες από το κανονικό. Τον Μάρτιο η στατιστική υπηρεσία της Βρετανίας ανακοίνωσε τεράστιες αναθεωρήσεις, με τα αποτελέσματα να καταδεικνύουν πως οι πραγματικές επιχειρηματικές επενδύσεις αντιστοιχούσαν στα προ πανδημίας επίπεδα, και όχι 8% χαμηλότερα, όπως εκτιμούσαν μέχρι πρότινος. Τον περασμένο μήνα, η στατιστική υπηρεσία της Αυστραλίας μείωσε κατά το ήμισυ και πλέον την εκτίμησή της για την αύξηση της παραγωγικότητας το τρίτο τρίμηνο του 2022.

Οι τρεις λόγοι της σύγχυσης

«Τι συμβαίνει; Ισως ο κόσμος είναι απλώς πιο ασταθής. Πέρυσι η Ευρώπη βίωσε τον μεγαλύτερο χερσαίο πόλεμο σε διάστημα επτά δεκαετιών, διατάραξη στην αλυσίδα εφοδιασμού, ενεργειακή κρίση και μια περίοδος τραπεζικής αναταραχής» παρατηρεί το βρετανικό περιοδικό.

Ωστόσο, υπάρχουν και βαθύτερες, διαρθρωτικές αλλαγές – τις οποίες το βρετανικό περιοδικό συνοψίζει στις εξής τρεις.
Η πρώτη σχετίζεται με τα προβλήματα που προκάλεσε η Covid-19. Καθώς τα lockdown έρχονταν κι έφευγαν, η παγκόσμια οικονομία όδευε από την πτώση στην αλματώδη ανάπτυξη και τούμπλιν. Αυτό προξένησε χάος στις «εποχικές προσαρμογές» που είναι κοινές στους περισσότερους οικονομικούς δείκτες.

Η δεύτερη συνδέεται με τα μεγέθη δείγματος. Η πανδημία επέτεινε μια τάση στην οποία μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων αρνείτο να απαντήσει σε επίσημες έρευνες και σφυγμομετρήσεις.

Ο τρίτος λόγος της σύγχυσης προέρχεται από τη διαφορά μεταξύ «σκληρών» και «ήπιων» δεδομένων – αντικειμενικών δεικτών δηλαδή, όπως το επίπεδο της ανεργίας, και υποκειμενικών, όπως οι μελλοντικές προβλέψεις των ειδικών.

in.gr