Σοβαρές Προκλήσεις για τα Ελληνικά Δάση

Τα ελληνικά δάση αντιμετωπίζουν σοβαρά και εκτεταμένα φαινόμενα ασθενειών και ξήρανσης, προφέροντας ανησυχία σε επιστήμονες, αυτοδιοικητικούς φορείς και πολίτες. Η κατάσταση εξελίσσεται επικίνδυνα, καθώς δάση από πλατάνια, έλατα και πεύκα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται σε προστατευόμενες ή ορεινές περιοχές, βρίσκονται σε διαδικασία μαζικής ξήρανσης. Η πολιτεία φαίνεται να αδυνατεί να αντεπεξέλθει με οργανωμένα και συντονισμένα μέτρα ώστε να σταματήσει αυτή την καταστροφική πορεία.

Ένας κοινός παράγοντας που συνδέει αυτές τις ανησυχητικές διαπιστώσεις είναι η κλιματική αλλαγή, η οποία συνδυάζεται με την έλλειψη πρόληψης και την απουσία αποτελεσματικού συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων αρχών.

Η Κατάσταση στην Ευρυτανία

Ο Δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, αναφερόμενος στην κατάσταση στην Ευρυτανία, επισήμανε πως η νόσος που πλήττει τα πλατάνια έχει προκαλέσει εκτενείς ζημιές. Όπως είπε σε δήλωσή του, «Δεν έχουμε βρει θεραπεία. Πολλά δάση έχουν ήδη ξεραθεί». Ανέφερε ότι ανάλογα φαινόμενα ξήρανσης παρατηρούνται και στα έλατα, τονίζοντας πως, «Ενώ πριν 25 χρόνια υπήρξε σταδιακή θεραπεία, τώρα οι ειδικοί προτείνουν την απομάκρυνση των άρρωστων δέντρων, αλλά παρά τις προειδοποιήσεις, οι ενέργειες μένουν στα λόγια».

Ο Δήμαρχος προσέθεσε ότι στην περιοχή υπάρχουν τέσσερις ενεργοί δασικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι διαθέτουν ανθρώπινο δυναμικό ικανό να συμβάλει στην πρόληψη, όμως δεν έχουν ξεκινήσει ουσιαστικές παρεμβάσεις. «Οι καθαρισμοί των δασικών δρόμων, που έπρεπε να πραγματοποιηθούν τον Μάιο, θα αρχίσουν τον Ιούλιο. Είναι απαράδεκτο, καθώς οι δρόμοι πρέπει να είναι ανοιχτοί για αντιπυρική προστασία και άλλες παρεμβάσεις», σημείωσε.

Αιτίες Ξήρανσης Δέντρων

Η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, κα. Ρίζου, εξηγεί τα διαφορετικά αίτια ξηρασίας ανά είδος δέντρου. Για τον πλάτανο, η κατάσταση είναι σαφής: «Η ασθένεια που προκαλεί το έλκος του πλατάνου, ένας μύκητος καραντίνας, είναι η πιο επικίνδυνη απειλή για τα δάση μας και δεν υπάρχει θεραπεία». Σε ό,τι αφορά τα έλατα και τα πεύκα, η κλιματική αλλαγή και το περιβαλλοντικό στρες είναι οι κύριοι παράγοντες, με αποτέλεσμα να σημειώνονται ποσοστά ξήρανσης έως και 90% σε ορισμένες περιοχές στην Αττική.

Η κα. Ρίζου επισήμανε ότι πολλές από τις εκτάσεις δεν είναι φυσικά δάση, αλλά μονοκαλλιέργειες που φυτεύτηκαν χωρίς βιοποικιλότητα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που καθιστά το έδαφος φτωχό και τη δομή του οικοσυστήματος ανίσχυρη. «Εξαιτίας αυτών των παραγόντων, τα δέντρα καταρρέουν», προσθέτει.

Όσον αφορά τα έλατα, δεν έχει ακόμη ταυτοποιηθεί συγκεκριμένος παθογόνος παράγοντας, ωστόσο έχουν ξεκινήσει συνεργασίες μεταξύ διαφόρων ινστιτούτων για την ανάλυση των αιτίων που προκαλούν τη ξήρανση.

Κάλεσμα για Δράση

Ο μετεωρολόγος και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Σάκης Αρναούτογλου, εξέφρασε έντονη ανησυχία για την έλλειψη δράσης σχετικά με την κρίση που πλήττει τα δάση: «Η κρίση δεν είναι μελλοντική, είναι παρούσα», υπογράμμισε. Αναφερόμενος στην κατάσταση των δέντρων, είπε ότι «τα δέντρα που υποφέρουν από θερμικό στρες είναι πιο ευάλωτα σε επιθέσεις». Επισήμανε ότι η αδράνεια δεν είναι φυσική εξέλιξη αλλά πολιτική και ηθική αποτυχία, προειδοποιώντας ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η κατάσταση θα επιδεινωθεί.

Ο Αρναούτογλου ανακοίνωσε ότι έχει ήδη υποβάλει σχετική ερώτηση στην Κομισιόν, ζητώντας:

• Χαρτογράφηση των πληγεισών περιοχών,
• Άμεση απομάκρυνση νεκρών δέντρων,
• Αυστηρούς ελέγχους στη μεταφορά ξυλείας,
• Αναστολή εισαγωγής φυτευτικού υλικού από χώρες με ενεργές εστίες,
• Καθώς και ενεργοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων για την προστασία των δασών.

Καταλήγοντας, ο Αρναούτογλου τόνισε ότι «η κρίση επηρεάζει ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα, από τα Τζουμέρκα και τα Άγραφα έως την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία. Αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό, θα επιταχυνθεί η ερημοποίηση των περιοχών μας». Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα δάση μας απαιτούν άμεσες και συντονισμένες ενέργειες προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία των οικοσυστημάτων και η προστασία του φυσικού μας πλούτου.