Αμυντικές Δαπάνες στην Ελλάδα: Επισκόπηση και Στοιχεία

Η τρέχουσα συζήτηση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη επικεντρώνεται στην Λευκή Βίβλο της Κομισιόν, που αφορά την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Αυτή η πρόταση στοχεύει να επιτρέψει στα κράτη μέλη να επενδύσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την προμήθεια όπλων και άλλες στρατιωτικές ανάγκες. Αν και οι λεπτομέρειες του σχεδίου δεν είναι ακόμα σαφείς, η Κομισιόν αναφέρεται στην ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών μέχρι 1,5% ετησίως, συγκεκριμένα για εκείνες τις δαπάνες που περιλαμβάνονται στην κατηγορία «Άμυνα» της ταξινόμησης COFOG. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Στρατιωτική άμυνα
• Πολιτική άμυνα
• Στρατιωτική βοήθεια στο εξωτερικό
• Έρευνα και Ανάπτυξη σχετική με την άμυνα
• Υποστηρικτικές δυνατότητες

Σημειώνεται ότι ο ορισμός των αμυντικών δαπανών που θα εξαιρούνται από το έλλειμμα είναι αυστηρός, περιορίζοντας τις δαπάνες σε αυστηρά «στρατιωτικές» χρήσεις και αποκλείοντας άλλες, όπως οι μισθοί του στρατιωτικού προσωπικού.

Δαπάνες της Ελλάδας ανά Κατηγορία

Γενικά, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε σχέση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ). Οι δαπάνες αυτές έχουν αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΝΑΤΟ, για το 2024, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Συμμαχίας όσον αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανά για άμυνα, με 3,08%. Πρώτη είναι η Πολωνία με 4,12%, δεύτερη η Εσθονία με 3,43%, τρίτη οι ΗΠΑ με 3,38% και τέταρτη η Λετονία με 3,15%. Επιπλέον, οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας έχουν αυξηθεί σημαντικά σε σύγκριση με το 2014, όταν βρίσκονταν κάτω από το 2,2% του ΑΕΠ, επηρεασμένες από την οικονομική κρίση και τις Συνολικές περιστολές δαπανών.

Αναφορικά με την κατανομή των δαπανών, το 36,1% των ελληνικών αμυντικών δαπανών αφορά στον εξοπλισμό, ποσοστό που ήταν μόλις 8% το 2014. Στον συγκεκριμένο δείκτη του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 10η θέση, πίσω από χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Αλβανία. Ειδικότερα, για το 2024, η κατανομή ήταν: 36,1% για εξοπλισμό, 55,9% για το στρατιωτικό προσωπικό, 7,7% για λειτουργικά έξοδα και μόλις 0,3% για υποδομές.

Επισημαίνεται ότι οι προβλέψεις για το 2024 του ΝΑΤΟ είναι εκτιμήσεις, ωστόσο η γενική τάση για τις αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα είναι αυξητική. Τα στοιχεία για τις αμυντικές δαπάνες της χώρας μας είναι τα εξής: το 2014 ανήλθαν σε 3,939 δισ. ευρώ, το 2015 σε 4,073 δισ., το 2016 σε 4,190 δισ., το 2017 σε 4,208 δισ., το 2018 σε 4,560 δισ. ευρώ, το 2019 σε 4,483 δισ., το 2020 σε 4,812 δισ., το 2021 σε 6,764 δισ., το 2022 σε 8,054 δισ., το 2023 σε 6,224 δισ. και το 2024 εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 7,126 δισ. ευρώ.

Τέλος, για το 2025 αναμένεται ότι οι αμυντικές δαπάνες θα είναι 6,13 δισ. ευρώ, με τις πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα να υπολογίζονται σε 2,494 δισ. ευρώ, προετοιμάζοντας έτσι τη βάση για περαιτέρω ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας.