Ο Ρόλος του Διαδικτύου στην Εποχή της Παρακολούθησης
Η Shoshana Zuboff, συνδιευθύντρια στο Harvard Kennedy School και του Carr Center for Human Rights, χαρακτήρισε το διαδίκτυο ως μία «φυλακή παρακολούθησης χωρίς κάγκελα» κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συζήτησης στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που διεξάγεται από τις 9 έως τις 12 Απριλίου. Στην ομιλία της, αναφέρθηκε στην επικρατούσα κατάσταση της ψηφιακής εποχής και στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί γύρω από την πληροφορία και την ασφάλεια των δεδομένων.
Η Zuboff τόνισε τη σημασία του ερωτήματος: Ποιος κατέχει τις πληροφορίες μας; Επισημαίνοντας τη δεσπόζουσα θέση εταιρειών όπως η Microsoft, η Google και η Meta, οι οποίες ελέγχουν τη ροή των δεδομένων χωρίς τη συναίνεση των χρηστών, έκανε λόγο για μία σοβαρή παρακμή της δημοκρατίας καθώς παραχωρεί έδαφος στον ιδιωτικό τομέα. «Η αυτορρύθμιση ποτέ δεν ήταν αποτελεσματική», επεσήμανε, καταδεικνύοντας την ανάγκη για παρέμβαση από τις δημοκρατικές δομές, προτού υπογραμμίσει την ανάπτυξη παγκόσμιων αυτοκρατοριών παρακολούθησης από τις εν λόγω εταιρείες.
Η ομιλήτρια εξήγησε πως η πραγματικότητα αυτή προήλθε από την αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς και την εκμετάλλευση των δεδομένων των χρηστών, στοιχείο που αναπτύχθηκε τα πρώτα χρόνια της ψηφιακής εποχής. Σημείωσε ειδικότερα τον όρο «καπιταλισμός της παρακολούθησης», ο οποίος γεννήθηκε από τις πρακτικές της Google. «Κάθε διαδικτυακή μας ενέργεια αφήνει αποτύπωμα το οποίο αναγνωρίζεται από τις μηχανές, χωρίς την έγκρισή μας», είπε. «Τα κλικ ήταν τα πρώτα προϊόντα χρυσού», πρόσθεσε, αναφερόμενη στην εκμετάλλευση των δεδομένων.
Συνεχίζοντας, δήλωσε: «Αν οι άνθρωποι γνώριζαν τι πληροφορίες έχει η Google για εκείνους, θα της γύριζαν την πλάτη». Αναγνώρισε την καθημερινή επιρροή που ασκούν οι τεχνολογίες στις ζωές μας, αμφισβητώντας τις οργανικές κοινωνικές εξελίξεις. Οι ζημίες αυτές περιλαμβάνουν τη χειραγώγηση της συμπεριφοράς μέσω της συγκέντρωσης προσωπικών δεδομένων στα χέρια μόνο μερικών δισεκατομμυριούχων εταιρειών. «Η απεμπόληση των δεδομένων μας έχει καταστεί η μέγιστη κρίση των δημοκρατιών μας», τόνισε, προσθέτοντας ότι η κατάσταση αυτή ξεκίνησε ως πρόβλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά πλέον επηρεάζει κάθε δημοκρατία παγκοσμίως. Ανέφερε μάλιστα ότι είναι αδύνατον να επιβιώσει η δημοκρατία κάτω από τέτοιες συνθήκες, όταν «τα δεδομένα είναι υπό ενοικίαση ή πώληση». Στο τέλος της τοποθέτησής της, εξέφρασε την ανησυχία της για την προοπτική μιας δυστοπίας όπου ο καπιταλισμός της παρακολούθησης αναδεικνύεται ως ο νέος κυρίαρχος.
Η συζήτηση συντονίστηκε από τον Κωνσταντίνο Τσαλακό, Αρχισυντάκτη στην Οικονομική Επιθεώρηση, προσφέροντας στους συμμετέχοντες και το κοινό πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις προκλήσεις και τις ευθύνες που πηγάζουν από την ψηφιακή εποχή και την παρακολούθηση.
