Ανοίγοντας Παράθυρο Δημοσιονομικής Ευελιξίας για την Ελλάδα
Η Έγκριση της Ρήτρας Διαφυγής από το Ecofin
Η έγκριση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες από το τελευταίο Ecofin προσφέρει σημαντική ευελιξία στην Ελλάδα, καθώς και σε άλλες 16 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η απόφαση επιτρέπει τη δυνατότητα δημιουργίας πρόσθετων εξοπλιστικών δαπανών έως 1,5% του ΑΕΠ, οι οποίες δεν θα επιβαρύνουν το έλλειμμα της χώρας, αν και θα καταγράφονται στο δημόσιο χρέος.
Η Σημαντικότητα της Αλλαγής Από Έτος Βάσης
Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία είναι η αλλαγή του έτους βάσης για τις στρατιωτικές δαπάνες, καθώς πλέον μεταφέρεται από το 2021 στο 2024. Αν η χρονιά βάσης παρέμενε το 2021, τότε οι ελληνικές αμυντικές δαπάνες θα υπερέβαιναν το 3% του ΑΕΠ, γεγονός που θα αποκλείει την ευελιξία. Με τη νέα βάση, η αύξηση κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ επιτρέπει τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Δημοσιονομικός Χώρος και Ειδικά Πακέτα
Αυτή η δημοσιονομική ενίσχυση αναμένεται να κατευθυνθεί στον «κουμπαρά» των 1 δισ. ευρώ, που έχει συγκεντρωθεί από τη συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών και τα πρόσθετα έσοδα από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Το συνολικό «πακέτο» ελαφρύνσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ θα παρουσιαστεί από τον πρωθυπουργό κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ, τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Στρατηγική Νίκη για την Ελλάδα
Μετά την απόφαση του Ecofin, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, δήλωσε ότι πρόκειται για «μια στρατηγική νίκη για την Ελλάδα», τονίζοντας την ανάγκη να υποστηρίζονται τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανέφερε ότι «η χώρα μας ήταν μία από τις πρώτες που ζήτησαν την εξαίρεση μέρους των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες», σημειώνοντας την προοπτική να έχουμε στη διάθεσή μας επιπλέον 500 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας μέχρι το 2026.
Προβλέψεις και Επηρεαζόμενοι Δείκτες
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ρήτρα διαφυγής θα είναι ενεργή από το 2025 έως το 2028, με δυνατότητα παράτασης για ένα επιπλέον έτος και θα περιλαμβάνει ετήσιο έλεγχο εφαρμογής. Η πρόβλεψη για την Ελλάδα συνδέεται με το νέο 12ετές Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Αμυντικού Εξοπλισμού (2025-2036), το οποίο αναμένεται να αυξήσει τις δαπάνες από το 2,2% του ΑΕΠ το 2024 σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026.
Υποχρεώσεις και Συστάσεις της Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι επιπτώσεις από την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα είναι 1,2% του ΑΕΠ στο έλλειμμα και 1,8% στο χρέος έως το 2028. Επιπλέον, οι συστάσεις προτείνουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε ετήσιες δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 0,2% του ΑΕΠ (500 εκατ. ευρώ) για τέσσερα χρόνια ή 0,1% για επτά χρόνια αν επιλεγεί μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας στο επόμενο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
Η Σημαντικότητα της Δημοσιονομικής Σταθερότητας
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αξιολόγηση των σχεδίων των κρατών-μελών πραγματοποιήθηκε σε δύο κύκλους. Ο πρώτος αφορά την ενεργοποίηση της ρήτρας και την προσωρινή χαλάρωση, ενώ ο δεύτερος, που αρχίζει από το 2029, επικεντρώνεται στην αποκατάσταση των δημοσιονομικών ισορροπιών με αυστηρότερους στόχους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να τονίσει ότι η ρήτρα διαφυγής δεν είναι «λευκή επιταγή» και λέει χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για προσωρινή χαλάρωση, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών. Υπογραμμίζει την ανάγκη για τις χώρες μέλη να είναι προετοιμασμένες, αν χρειαστεί, να προβούν σε απαραίτητες προσαρμογές προκειμένου να διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα μετά την περίοδο ευελιξίας.
