Οι Επιπτώσεις του Λιωσίματος των Παγετώνων στις Άλπεις
Σε ένα γραφικό χωριό στην κοιλάδα Λόετσενταλ της Ελβετίας, ο δήμαρχος Ματίας Μπέλβαλντ περπατάει στον κεντρικό δρόμο, ανταλλάσσοντας χειραψίες και χαμόγελα με τους ντόπιους. Αν και ο Μπέλβαλντ είναι ο αρχηγός του χωριού, αυτό δεν είναι πια το σπίτι του. Πριν από δύο μήνες, το χωριό του, το Μπλάτεν, καταστράφηκε ολοσχερώς όταν ένα τμήμα του βουνού αποκολλήθηκε και έπεσε στην κοιλάδα.
Οι 300 κάτοικοι του χωριού είχαν προειδοποιηθεί και είχαν εκκενώσει τις οικίες τους πριν από την καταστροφή, χάρη στις ειδοποιήσεις των γεωλόγων για την ασταθή κατάσταση του βουνού. Ωστόσο, παρόλο που σώθηκαν οι ζωές τους, έχασαν τα σπίτια τους, την εκκλησία, τα ξενοδοχεία και τα αγροκτήματα τους.
Ο Λούκας Κάλμπερματεν, που ανήκε σε μια οικογένεια με παράδοση στο ξενοδοχείο εδώ και τρεις γενιές, περιγράφει με θλίψη την απώλεια του χωριού: «Η αίσθηση του χωριού, οι αναμνήσεις των παιδικών παιχνιδιών… όλα έχουν χαθεί» λέει.
Η Επόμενη Φάση και το Οικονομικό Κόστος
Διαμένοντας προσωρινά στο χωριό Βίλερ, ο Μπέλβαλντ συντονίζει τις διαδικασίες αποκατάστασης του Μπλάτεν. Πιστεύει ότι η πλήρης αποκατάσταση του χωρίου μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι το 2028, με την κατασκευή των πρώτων νέων σπιτιών να προβλέπεται για το 2029. Ωστόσο, το κόστος αυτής της ανοικοδόμησης εκτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, μερικές φορές μέχρι και 1 εκατομμύριο δολάρια ανά κάτοικο.
Η κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας έχει ήδη οδηγήσει σε συγκέντρωση εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων για να υποστηριχθούν οι πληγέντες, ενώ κυβέρνηση και καντόνι παρέχουν επίσης οικονομική βοήθεια. Όμως, οι φωνές της αμφιβολίας αν αυτή η επένδυση αξίζει τον κόπο καθίστανται ολοένα και πιο συχνές στην Ελβετία.
Η Αντίκτυπος της Κλιματικής Αλλαγής
Η καταστροφή προκάλεσε σοκ σε μια χώρα όπου τα δύο τρίτα του εδάφους είναι ορεινά και οι ειδικοί της κλιματικής αλλαγής προειδοποιούν για την όλο και πιο συχνή εμφάνιση κατολισθήσεων λόγω της τήξης των παγετώνων. Η Ελβετία αποδεσμεύει σχεδόν 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για προστατευτικά έργα, αλλά μια μελέτη του 2007 έδειξε ότι η πραγματική προστασία από φυσικούς κινδύνους απαιτεί επενδύσεις έως έξι φορές περισσότερες.
Η ανάγκη επίλυσης αυτού του προβλήματος είναι επιτακτική. Οι κάτοικοι αναρωτιούνται αν πρέπει τελικά να εξετάσουν την επώδυνη επιλογή της εγκατάλειψης κάποιων από τα χωριά τους, καθώς η κλιματική αλλαγή φαίνεται να ανατρέπει παραδοσιακές αξίες και τρόπους ζωής που σχετίζονται με τις Άλπεις.
Η Πολιτιστική Κληρονομιά και η Ελβετική Ταυτότητα
Οι Άλπεις είναι θεμελιώδες κομμάτι της ελβετικής ταυτότητας, με κάθε κοιλάδα να φέρει τη δική της παράδοση και ιστορία. Η καταστροφή του Μπλάτεν και οι προοπτικές παρόμοιων γεγονότων καθιστούν πολλούς Ελβετούς ανήσυχους για την πολιτιστική τους κληρονομιά. Σήμερα, το Μπλάτεν είναι καλυμμένο από χιλιάδες κυβικά μέτρα βράχου και πάγου, με την περιοχή να παραμένει σε επικίνδυνη κατάσταση.
Οι κάτοικοι του Μπλάτεν πίστευαν αρχικά ότι η εκκένωση ήταν προσωρινή, αλλά η καταστροφή που συνέβη αποδείχτηκε αναπάντεχη. Ο Φερνάντο Λένερ, συνταξιούχος επιχειρηματίας, ανησυχεί αναλογιζόμενος την έκταση της φυσικής καταστροφής και τη διαρκή απειλή αυτών των φαινομένων στο μέλλον.
Αυξανόμενος Κίνδυνος Κατολισθήσεων
Οι κάτοικοι του Μπλάτεν, επιθυμώντας να επιστρέψουν στα σπίτια τους, είναι επιφυλακτικοί σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Παρόλο που υπογραμμίζουν την ιστορική επικινδυνότητα των Άλπεων, οι ειδικοί δηλώνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη καθιστά αυτές τις αποκαλούμενες «φυσικές καταστροφές» όλο και πιο συχνές. Ο Ματίας Χους, ερευνητής στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, δηλώνει ότι η κλιματική αλλαγή έχει ήδη συμμετάσχει στην καταστροφή του Μπλάτεν.
Η τήξη του μόνιμα παγωμένου εδάφους είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του υπερκείμενου εδάφους, με γεωλογικές αλλαγές να συμβάλλουν επίσης στο πρόβλημα. Οι επιστήμονες υποδεικνύουν ότι η προστασία των περιοχών αυτών θα είναι ένας δαπανηρός και χρονοβόρος αγώνας.Η κλιματική αλλαγή μεταμορφώνει ραγδαία τα ορεινά περιβάλλοντα, αλλάζοντας τη συμπεριφορά και τη δυναμική των κινήσεων των αλπικών μαζών.
Τα Προβλήματα Υποδομής και ο Προβληματισμός
Όλο και περισσότερα χωριά αντιμετωπίζουν παρόμοιες προειδοποιήσεις. Στην περιοχή Γκραουμπύντεν, για παράδειγμα, το χωριό Μπριέντζ εκκενώθηκε λόγω επικινδυνότητας κατολίσθησης και οι κάτοικοί του εξακολουθούν να περιμένουν να επιστρέψουν. Εν τω μεταξύ, στην περιοχή Μπερνέζε Όμπερλαντ, η αποσταθεροποίηση ενός βράχου απειλεί επίσης οικισμούς, με σχέδια εκκένωσης να είναι έτοιμα σε περίπτωση ανάγκης.
Ο προβληματισμός για το κόστος της ανασυγκρότησης και η πολιτική πτυχή του ζητήματος καθίστανται ολοένα και πιο έντονα. Η εφημερίδα “Neue Zürcher Zeitung” εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με το αν πρέπει να συνεχίζεται η οικονομική στήριξη σε επιρρεπείς κοινότητες, εν μέσω έκτακτων καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η Ελβετία, αν και σήμερα είναι πλούσια και ανεπτυγμένη, δεν πρέπει να ξεχνά τις ρίζες της και τις παραδόσεις που διαμορφώνουν την ταυτότητά της. Κάθε κοιλάδα, όπως η Λόετσενταλ, συνθέτει ένα κομμάτι από την κληρονομιά που κλήθηκε να διατηρηθεί σε επιρροές που φέρνει το μέλλον.
