Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός της Ελλάδας και η Σημασία του
Η Ελλάδα προχώρησε σε μια σημαντική κίνηση, καταθέτοντας επίσημα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, ο οποίος αποτυπώνει για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό κείμενο τα μέγιστα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αυτή η κίνηση ενισχύει τη θέση της χώρας σε θαλάσσιες ζώνες, παρέχοντας πλήρη επήρεια τόσο της ηπειρωτικής χώρας όσο και των νησιών.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, υπουργός Εξωτερικών, χαρακτήρισε τον σχεδιασμό ως «ζωτικής σημασίας», υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχει η καταγραφή των ελληνικών δικαιωμάτων σε έναν χάρτη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. «Η καταγραφή αυτή είναι πολύ σημαντική στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου και αποδεικνύει τη μέγιστη δυνατότητα της Ελλάδας στις θαλάσσιες ζώνες», ανέφερε σε δηλώσεις του.
Ο χάρτης που δημοσιεύτηκε περιλαμβάνει συμφωνίες οριοθέτησης Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών με την Ιταλία και την Αίγυπτο, οι οποίες επιτεύχθηκαν μέσω διμερών διαπραγματεύσεων βασιζόμενες στις αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Ιδιαίτερα, η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία αμφισβητεί ευθέως την ισχύ του τουρκολιβυκού μνημονίου, ισχυροποιώντας τη θέση της Ελλάδας στην περιοχή.
Ο Σταύρος Παπασταύρου, υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δήλωσε ότι ο σχεδιασμός καλύπτει όλο το φάσμα της ελληνικής δικαιοδοσίας, που περιλαμβάνει θαλάσσιες ζώνες σύμφωνα με τα δικαιώματα που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο. «Αφήνουμε πίσω εκκρεμότητες του παρελθόντος και προχωρούμε μπροστά με αυτοπεποίθηση», υπογράμμισε.
Ο χάρτης αποτυπώνει μια διάσταση της ζώνης, η οποία ξεπερνάει τα 480.000 km², σύμφωνα με δηλώσεις του αναπληρωτή Καθηγητή Διεθνούς Διπλωματίας, Αντώνη Κλάψη. Οι μη οριοθετημένες περιοχές αποτυπώνουν τη μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, επιτρέποντας στην Ελλάδα να διατηρεί σχεδόν το μέγιστο των θαλάσσιων ζωνών που είναι δυνατόν να έχει.
Στα σημαντικά για την εθνική ασφάλεια ζητήματα, ο χάρτης προβλέπει χωρικά ύδατα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, που ορίζονται στα 6 ναυτικά μίλια, με την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια να παραμένει δικαίωμα της χώρας. «Η Ελλάδα επιφυλάσσεται να ασκήσει αυτό το δικαίωμα, όπως κρίνει ότι συνάδει με τα εθνικά της συμφέροντα», επισημαίνει το Υπουργείο Εξωτερικών.
Η Αθήνα δηλώνει ότι επιδιώκει τον διάλογο και μέσω αυτού προσπαθεί να κλείσει τις εκκρεμότητες του παρελθόντος, υπερασπιζόμενη τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη. «Η επιθυμία μας είναι ο ελληνοτουρκικός διάλογος να συνεχιστεί. Δεν επιθυμούμε εχθρικές σχέσεις με τα γειτονικά μας κράτη», τόνισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
Η Τουρκία, ωστόσο, αντέτεινε ότι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός παραβιάζει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της στην περιοχή και τονίζει ότι οι μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας δεν πρόκειται να έχουν νομικές συνέπειες για αυτήν. Παράλληλα, εκφράζει την ανάγκη αποφυγής μονομερών ενεργειών στα κλειστά θαλάσσια πεδία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο χάρτης δεν αποτυπώνει προς το παρόν τις χρήσεις των θαλάσσιων περιοχών, δηλαδή το πού επιτρέπεται να γίνονται δραστηριότητες, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής προστασίας. Η εξειδίκευση αυτή αναμένεται να γίνει σε δεύτερο χρόνο, περιλαμβάνοντας τη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών, τη βελτίωση των θαλάσσιων μεταφορών, και την αξιοποίηση ενεργειακών πόρων.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας απέναντι στην ΕΕ. Αναμένεται να ενισχύσει τη στρατηγική της Ελλάδας στο θαλάσσιο χώρο και να διαμορφώσει ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο για τις δραστηριότητες που θα εκτυλίσσονται στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Οι Διαφορές με την Τουρκία για την Οριοθέτηση ΑΟΖ
Η κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού αναδεικνύει τις διαφορές που υπάρχουν με την Τουρκία σχετικά με την οριοθέτηση των ΑΟΖ. Ιδιαίτερα, οι συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο προβάλλουν τη νομική και πολιτική βάση της Ελλάδας, δημιουργώντας άλλες συνθήκες στην περιοχή. Η συμφωνία με την Αίγυπτο είναι μια απτή αμφισβήτηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η δημοσίευση του χάρτη επέρχεται σε μια κρίσιμη καμπή για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την Αθήνα να επιδιώκει την αναγνώριση των θαλάσσιων δικαιωμάτων της, τη στιγμή που η Τουρκία αμφισβητεί οποιοδήποτε δικαίωμα των ελληνικών νησιών.
Αυτή η κίνηση επίσης ενδέχεται να επηρεάσει τις έρευνες για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, καθώς υπάρχει ανησυχία για κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Η Ελλάδα προγραμματίζει μια στρατηγική που θα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο για την επίλυση τυχόν διαφορών, προκειμένου να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ασφάλεια στην περιοχή.
Εξοπλιστικά Προγράμματα και Εθνική Ασφάλεια
Την ίδια στιγμή, το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΚΥΣΕΑ) ενέκρινε το εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων, που προγραμματίζει την ενίσχυση της θωράκισης της χώρας με προϋπολογισμό 25 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός κινείται σε τέσσερις άξονες, περιλαμβάνοντας την ενσωμάτωση νέων αμυντικών τεχνολογιών και την ισχυρή υποστήριξη των οπλικών συστημάτων.
Η συζήτηση περιλάμβανε την απόκτηση 4ης φρεγάτας FDI και τη συνεχιζόμενη αναβάθμιση του στόλου των F-16 στο επίπεδο Viper. Η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων απόκειται σε συνολική στρατηγική για την εξασφάλιση της εθνικής ασφάλειας και την υπεράσπιση των θαλάσσιων ζωνών της χώρας.
Οι προγραμματισμένες συμβάσεις αναμένεται να μπλέκονται με τα σχέδια της κυβέρνησης και να επηρεάζουν τη δυναμική της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης. Η Ελλάδα, εστιάζοντας στους αμυντικούς εξοπλισμούς, προσπαθεί να ενισχύσει την αποτρεπτική της δύναμη και να επαναλάβει τη δέσμευσή της για την προστασία της εδαφικής της ακεραιότητας.
Η εκτέλεση του σχεδίου αυτού θα συνδέεται επίσης με την πολιτική πραγματικότητα και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας, καθώς οι εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις απαιτούν στρατηγική και προγραμματισμένη ανταπόκριση.
