Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως: Η Σημαντικότητα του Σταυρού στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Η τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, γνωστή και ως Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, εορτάζεται κάθε χρόνο 28 ημέρες πριν το Πάσχα, φέτος στις 23 Μαρτίου 2025. Αυτή η ημέρα έχει ουσιαστική σημασία, καθώς σηματοδοτεί το μέσο της περιόδου της Σαρακοστής, όταν οι πιστοί ενισχύουν την πνευματική τους προσπάθεια και αναλογίζονται την αξία του Σταυρού.

Αυτή τη Κυριακή, οι πιστοί τιμούν τον Σταυρό, το σύμβολο της χριστιανικής πίστης, και καλούνται να αντλήσουν δύναμη και έμπνευση από αυτόν, προκειμένου να συνεχίσουν τον πνευματικό τους αγώνα και τη νηστεία τους προς την προετοιμασία για το Πάσχα. Ο Σταυρός δεν είναι μόνο έμβλημα θυσίας αλλά και παρηγοριά και ελπίδα για τους πιστούς, αφού θυμίζει ότι μετά τη δόξα του Γολγοθά έρχεται η Ανάσταση.

Κατά τη διάρκεια της παρεμβατικής διαδικασίας, μετά τη Δοξολογία στον Όρθρο, ο ιερέας εξέρχεται από τη βόρεια πύλη του ιερού ναού, κρατώντας πάνω από το κεφάλι του τον Σταυρό, τοποθετημένο σε δίσκο που είναι διακοσμημένος με άνθη όπως βιολέτες και δεντρολίβανο. Τα τρία αναμμένα κεριά που συνοδεύουν τον Σταυρό συμβολίζουν τις τρεις υποστάσεις του Θεού. Ακολούθως, η λιτανευτική πομπή πραγματοποιεί τρεις περιφορές γύρω από το τραπέζι που βρίσκεται στο κέντρο του ναού, καταλήγοντας στην τοποθέτηση του δίσκου με τον Σταυρό.

Ο ιερέας, στην συνέχεια, θυμιάζει κυκλικά τρεις φορές τον Σταυρό, ψάλλοντας το τροπάριο «Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου». Αμέσως μετά, γονατίζει πρώτος και προσκυνά τον Σταυρό, ενώ οι πιστοί προσέρχονται για να τον προσκυνήσουν με ευλάβεια, ακολουθώντας το τροπάριο «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν».

Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά τη διάρκεια του ευαγγελικού αναγνώσματος της Κυριακής, ακούγεται η εντολή του Χριστού: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. 8,34). Αυτή η δήλωση υπενθυμίζει στους πιστούς την ανάγκη να αντιμετωπίζουν τις δοκιμασίες της ζωής με υπομονή και πίστη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σταυρός παραμένει στο κέντρο του ναού καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, και οι εκκλησιαζόμενοι έχουν την ευκαιρία να τον προσκυνούν στο τέλος κάθε ακολουθίας. Μετά την ολοκλήρωση της Θείας Λειτουργίας, ο ιερέας μοιράζει στους πιστούς τα λεγόμενα σταυρολούλουδα, που φυλάσσονται στα εικονοστάσια των σπιτιών τους, ως ευλογία και σύμβολα της χριστιανικής πίστης, παρόμοια με τα άνθη του Επιταφίου.

Επιπλέον, σύμφωνα με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Γ΄ Εβδομάδα των Νηστειών είναι αφιερωμένη στις Ιερατικές Κλήσεις, προκειμένου να τονιστεί η σπουδαιότητα του καλέσματος του Θεού στο μυστήριο της Ιερωσύνης, υπενθυμίζοντας σε όλους τη σημασία του πνευματικού έργου και της αφιέρωσης στον Θεό.