Η Μετανάστευση και το Παγκόσμιο Καθεστώς Πολέμου
«Ποιο είναι το αντίδοτο του φόβου;» αναρωτήθηκε ο πολιτικός φιλόσοφος Michael Hardt απευθυνόμενος στην κοινωνιολόγο και θεωρητικό πολιτισμού Λουκία Κοτρονάκη. Αυτή η συναρπαστική ερώτηση αποτέλεσε αφετηρία για τη συζήτηση με τίτλο “Migration and the Global War Regime” που πραγματοποιήθηκε στο Opbo Studio την Τετάρτη 25 Ιουνίου. Η εκδήλωση αυτή είναι μέρος των ανεπίσημων κοινοτικών συγκεντρώσεων που συνοδεύουν το Parliament, μια ζωντανή έκθεση «κοινωνικής χορογραφίας» του Michael Kliën στο Μουσείο Μπενάκη, που ενθαρρύνει τον πειραματισμό με νέες μορφές συνέλευσης, κοινωνικής ηθικής και συλλογικής ύπαρξης.
Η συζήτηση αποτύπωσε τις κρίσιμες εξελίξεις και τις προκλήσεις που αφορούν τη μετανάστευση και τα συνοριακά καθεστώτα στη Μεσόγειο, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους αυτά έχουν μεταβληθεί την τελευταία δεκαετία. Η Κοτρονάκη χρησιμοποίησε το «καλοκαίρι αλληλεγγύης» του 2015 ως σημείο εκκίνησης για να αναδείξει την κρίση μετανάστευσης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αναφέροντας ότι αρχικά η μετανάστευση θεωρούνταν «μετακίνηση ανάγκης», αλλά γρήγορα μετατράπηκε σε «εξωτερική απειλή». Ανέφερε επίσης τη δημιουργία καταυλισμών για μετανάστες, οι οποίοι δεν προσφέρουν ενσωμάτωσή τους αλλά αποτελούν χώρους κοινωνικής συνύπαρξης, καταδεικνύοντας την έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη.
Ο Hardt, εμβαθύνοντας στην ανάλυση της Κοτρονάκη, αναφέρθηκε στη «παγκόσμια καθεστώς πολέμου», χαρακτηριστικά στη στρατιωτικοποίηση όχι μόνο της οικονομίας και της πολιτικής, αλλά και της κοινωνικής ζωής, με κεντρικό ρόλο τη μετανάστευση. Παράλληλα, σημείωσε την παράδοξη αντίληψη ότι η «μετακίνηση» συνόρων από τους μετανάστες θεωρείται επικίνδυνη, ενώ η εσωτερική συνοριοποίηση από τις κυβερνήσεις, όπως η απέλαση μεταναστών, προβάλλεται ως δικαιοσύνη και δύναμη.
Η Πολιτική της Μισαλλοδοξίας
Ο Hardt θέτoυσε το ερώτημα «Γιατί είναι πιο δύσκολο, τα τελευταία χρόνια, να αναπτύξουμε αντιπολεμικά κινήματα;» και τόνισε την ανάγκη να εξεταστούν οι πολιτικές επιδράσεις που επικρατούν σε αυτό το πλαίσιο. Η κυρίαρχη αίσθηση απελπισίας και αδυναμίας – με την έξαρση βίας κατά ειρηνικών διαμαρτυριών – μας φέρνει αντιμέτωπους με το συναίσθημα του «μίσους», όπως επισήμανε η Κοτρονάκη, ενώ ο Hardt επισήμανε την παρουσία του «φόβου».
Η τοποθέτηση της Κοτρονάκη για την «ηθική οικονομία του μίσους» ήταν χαρακτηριστική. Υποστήριξε ότι «τα ακροδεξιά κόμματα δεν προβάλλουν θετικά συναισθήματα, αλλά την επιθυμία να είναι τα πιο ισχυρά και μισητά». Από την πλευρά του, ο Hardt χρησιμοποίησε τη σκέψη του Μακιαβέλλι, που αναφέρει ότι η ισχύς και η βία από μόνες τους είναι ανεπαρκείς. Έκανε μία προφητεία για καταστροφική πτώση ατόμων όπως ο Τραμπ και ο Νετανιάχου, όπως είχε προβλέψει και παλαιότερα για τον Μπους σχετικά με το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Απαντώντας στις κατηγορίες ότι είναι «ρομαντικός», ο Hardt μίλησε για την «αγάπη» ως αντίδοτο στον φόβο, παραπέμποντας τον ορισμό της στην ιδέα του Σπινόζα, που την περιγράφει ως «αναγνώριση μιας εξωτερικής δύναμης που σε ενδυναμώνει να σκέφτεσαι και να πράττεις». Ένα από τα κεντρικά σημεία της συζήτησης ήταν η διάκριση μεταξύ των εννοιών “failed” και “defeated”, όπου η πρώτη περιγράφει προσωπική αποτυχία και η δεύτερη αποτυχία λόγω εξωτερικών δυνάμεων. «Να μην εγκαταλείψουμε τη δύναμη και τις προσπάθειες για αντίσταση εξαιτίας της ήττας μας», ήταν η προτροπή του Hardt.
Δημιουργία Комcommunity
Η αναμενόμενη συζήτηση Q&A ανάμεσα στους ομιλητές και το κοινό δεν πραγματοποιήθηκε με παραδοσιακό τρόπο∙ η δημιουργική ομάδα της εκδήλωσης στόχευε σε μια πιο ανοιχτή και συμμετοχική συζήτηση. Έτσι, δόθηκε η ευκαιρία σε όλους τους παρευρισκόμενους να συμβάλουν σε αυτή τη θεματική. Οι φωνές διαφόρων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων ενός ηλικιωμένου άνδρα από την Παλαιστίνη, δύο Ελληνίδων γυναικών και ενός 27χρονου Αυστραλού, ακουστήκαν, εκφράζοντας μομφές για την αδιαφορία της Ευρώπης προς το προσφυγικό ζήτημα, καθώς και ειλικρινείς εξομολογήσεις σχετικά με τη ματαιότητα που νιώθουν.
Η συμμετοχή ατόμων κάθε ηλικίας και καταγωγής επιβεβαίωσε την υπόσχεση της ομάδας για καθολικότητα. Η προσιτότητα ήταν ένα από τα δυνατά σημεία της εκδήλωσης, καθώς άτομα με αναπηρίες, ζώα συναισθηματικής υποστήριξης και ανάγκη μετάφρασης είχαν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν άνετα σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης.
Ρεπορτάζ: Χρύσα Αβούρη
