Η Ιστορία της Σέρίφου και οι Μαρτυρίες των Μεταλλεργατών
Η δημοσιογράφος Αλεξάνδρα Χριστακάκη με το νέο της βιβλίο ερευνά το παρελθόν ελληνικών νησιών, αποκαλύπτοντας μια ιστορία που ίσως είναι άγνωστη στις νεότερες γενιές, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας. Πράγματι, ποιος μπορεί να φανταστεί ότι σ’ αυτά τα νησιά, όπως η Σέριφος, η Μήλος και η Σαντορίνη, υπήρχε άλλοτε μια ζωή διαφορετική από αυτήν που εξακολουθεί να προβάλλεται σήμερα, κυρίως μέσω του τουρισμού;
Η Αλεξάνδρα, ωστόσο, δεν καταφεύγει σε νοσταλγικές αναμνήσεις για το ελληνικό καλοκαίρι, αλλά επικεντρώνεται σε ιστορικά γεγονότα που επηρεάζουν την κοινωνία μας.
Μαρτυρίες των Τελευταίων Εργατών στα Μεταλλεία
Με το βιβλίο της, που περιλαμβάνει 150 σελίδες γεμάτες φωτογραφίες και ντοκουμέντα, καταγράφει τις μαρτυρίες 8 υπερηλίκων εργατών που εργάστηκαν στα μεταλλεία της Σερίφου τη δεκαετία 1953-1963. Ανάμεσά τους και μια 95χρονη γυναίκα, κόρη και σύζυγος μεταλλεργάτη, του οποίου ο άνδρας υπέστη σοβαρό ατύχημα. Στις σελίδες του βιβλίου, με τίτλο «Στα σπλάχνα της Σερίφου», οι αναμνήσεις τους αποτυπώνουν μια εποχή γεμάτη προκλήσεις και θυσίες.
Η Αλεξάνδρα επισκέφθηκε τη Σέριφο τρεις φορές, προκειμένου να ακούσει και να καταγράψει τις συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων που υπηρέτησαν σ’ αυτήν τη δύσκολη βιομηχανία. Οι ιστορίες τους, γεμάτες συναισθηματική φόρτιση, αποτυπώνουν μια συλλογική εμπειρία που τους έχει σημαδέψει.
Προϋπόθεση για την πρόσληψη ή την παραμονή τους στη δουλειά ήταν η παραχώρηση της γης, κάτι που πολλές φορές γινόταν με τη χρήση βίας. Οι εργοδότες καταπάτησαν τον μικρό κλήρο για να δημιουργήσουν κατοικίες για τους εργαζόμενους, οι οποίοι προέρχονταν από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Όταν οι ντόπιοι αποφάσισαν να μιλήσουν, άρχισαν να ξεδιπλώνουν τις ιστορίες τους, τις οποίες είχαν καθορίσει ως συλλογικά τραύματα. Πολλοί από αυτούς ήταν ανήλικοι εργάτες που εργάζονταν στα μεταλλεία κατά την περίοδο που οι εργολάβοι ανακοίνωσαν την αποτυχία τους. Σήμερα, ως ενήλικες άνω των 85 ετών, η Αλεξάνδρα έσπευσε να καταγράψει τις τελευταίες ιστορίες τους πριν αυτές χαθούν.
Βρέθηκε επίσης σε επικοινωνία με μια 95χρονη γυναίκα, την κυρία Άννα Ρώτα, η οποία γνώρισε τον άνδρα της όταν εκείνος υπέστη σοβαρό ατύχημα στους μεταλλευτικούς χώρους. Μίλησε και σε τέσσερεις άνδρες, ηλικίας 70 ετών σήμερα, οι οποίοι μεγάλωσαν σε οικογένειες μεταλλωρύχων και θυμούνται τις συνθήκες εργασίας εκείνης της εποχής.
Οι ιστορίες τους περιγράφουν μια εποχή εργασιακού μεσαίωνα και κατασπατάλησης πόρων, που δεν αφηγούνται μόνο την ατομική τους ιστορία, αλλά και την κοινωνική ανισότητα που μαστίζει την κοινωνία, με την παρατήρηση: «Όταν εμείς περπατούσαμε καθημερινά στα μεταλλεία, τα αφεντικά ερχόντουσαν με τα κότερα».
Η Δύναμη της Ιστορίας και της Αυτογνωσίας
Η Αλεξάνδρα, μέσα από την καταγραφή αυτών των μαρτυριών, επισημαίνει την καθαρότητα και την αξιοπρέπεια στα μάτια αυτών των ανθρώπων. Μοιράζονται ιστορίες που εκφράζουν την αγάπη για τη δουλειά τους και την υπερηφάνεια τους για το επάγγελμα του μεταλλωρύχου, αναγνωρίζοντας τη βαρύτητα του έργου τους και τις ζωές που επηρεάστηκαν από τις αποφάσεις της τότε κοινωνίας.
Μέσα από τη διαδικασία αυτή, η δημοσιογράφος αισθάνεται την ευθύνη να μεταφέρει τις φωνές αυτών των ανθρώπων στην κοινωνία, διαβλέποντας τη σημασία των ιστοριών τους ως τρόπου αντίστασης απέναντι στη λήθη.
Η γνώση και οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν συνθέτουν ένα πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Σκοπός της είναι να επισημάνει ότι η ιστορία δεν είναι απλώς ένα παρελθόν για να το ξεχάσουμε, αλλά μια ζωντανή εμπειρία που καθορίζει το σήμερα.
Η σημασία της αλληλεγγύης, της συνεργασίας και των ανθρώπινων σχέσεων είναι θεμελιώδεις για την κατανόηση των κοινωνικών αρθρώσεων που συνθέτουν την ταυτότητα κάθε τόπου. Η Αλεξάνδρα μοιράζεται τη γνώση ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν ξεχνούν και πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των κοινωνικών διεκδικήσεων και της ιστορικής μνήμης.
