Η Προστασία της Μονής Δαφνίου με Νέα Σύγχρονα Μέτρα
Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει αναλάβει την εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου συστήματος πυρασφάλειας στον αρχαιολογικό χώρο της Μονής Δαφνίου, ενός εμβληματικού μνημείου του 11ου αιώνα, το οποίο έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, αυτό το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο ενός μνημονίου συνεργασίας με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με σκοπό να διασφαλιστεί η προστασία του αρχαιολογικού χώρου από φυσικούς κινδύνους, καθώς και από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η μελέτη περιλαμβάνει ένα σύγχρονο σύστημα πυρασφάλειας που θα περιλαμβάνει μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο με υπόγεια δεξαμενή και πυροσβεστικό συγκρότημα, δίκτυο πυροσβεστικών φωλιών, εκτοξευτήρες νερού, περιμετρική ζώνη πυροπροστασίας, σύστημα πυρανίχνευσης, καθώς και μεγαφωνική εγκατάσταση αναγγελίας κινδύνου. Επιπλέον, προβλέπονται και μέτρα προληπτικής και παθητικής πυροπροστασίας, με στόχο τη συμμόρφωση με αυστηρότερα πρότυπα.
Δήλωση της Υπουργού Πολιτισμού
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τόνισε τη σημασία της πρωτοβουλίας αυτής δηλώνοντας: «Η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι η κύρια μέριμνα και βασική πολιτική του υπουργείου μας. Η Μονή Δαφνίου, που έχει εγγραφεί στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς από το 1990, αποτελεί ένα εμβληματικό βυζαντινό μνημείο, με υψηλή ιστορική και αισθητική αξία. Βρίσκεται σε στρατηγική θέση, στον άξονα της αρχαίας Ιεράς Οδού που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα. Οι εργασίες αποκατάστασης του περιβόλου, που εκτελούνται με τη στήριξη του ΕΣΠΑ 2014-2020 και του Ταμείου Ανάκαμψης, εντάσσονται στον στρατηγικό σχεδιασμό για την προστασία και ανάδειξη αυτού του σημαντικού μνημείου. Η εγκατάσταση ενός σύγχρονου συστήματος πυρασφάλειας δείχνει την έμπρακτη εφαρμογή του μνημονίου συνεργασίας για τη θωράκιση της πολιτιστικής κληρονομιάς από φυσικές καταστροφές και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, με στόχο την αναβάθμιση της Μονής ως πολιτιστικού προορισμού και τη διασφάλιση ασφαλούς επισκέψεως».
Αρχαιολογικός Χώρος και Ιστορική Σημασία
Ο αρχαιολογικός χώρος της Μονής Δαφνίου εκτείνεται σε μια δασική περιοχή, καταλαμβάνοντας έκταση 12.580 τ.μ. Η Μονή ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα πάνω στα ερείπια του ναού του Δαφναίου Απόλλωνα. Από τους κίονες του ναού, μόνο ένας έχει διασωθεί, ενώ οι υπόλοιποι έχουν μεταφερθεί από τον Έλγιν στο Λονδίνο. Το μοναστηριακό συγκρότημα περιβάλλεται από ένα οχυρωμένο τετράγωνο περίβολο που διατηρεί την αρχική του μορφή μόνο σε μία πλευρά, αυτή της εθνικής οδού Αθηνών-Κορίνθου, όπου υπάρχουν τρεις πύργοι και επάλξεις ύψους 9,50 μ. Οι υπόλοιπες πλευρές έχουν υποστεί σημαντική φθορά.
Στο εσωτερικό του μοναστηριακού συγκροτήματος ξεχωρίζει το Καθολικό, που χρονολογείται στον 11ο αιώνα, διάσημο για τα εξαιρετικά του ψηφιδωτά και την απεικόνιση του Παντοκράτορα Χριστού στον τρούλο. Στην νότια πλευρά υπάρχει τετράγωνος αύλειος χώρος με τοξοστοιχίες και κελιά στις ανατολικές και δυτικές πτέρυγες. Στη βυζαντινή φάση της Μονής περιλαμβάνονται και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα νότια του αύλειου χώρου, όπως κελιά, πιθανότητα βιβλιοθήκης και άλλοι βοηθητικοί χώροι, καθώς και το λουτρό και η κινστέρνα (δεξαμενή νερού) πίσω από τη δυτική πτέρυγα των κελιών. Βόρεια του Καθολικού διασώζονται κατάλοιπα της βυζαντινής τράπεζας και κτηριακά κατάλοιπα, κυρίως κελιών.
