Διαπραγματεύσεις για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν στη Ρώμη
Σήμερα, το Ιράν και οι ΗΠΑ ξεκινούν έναν πέμπτο γύρο διαπραγματεύσεων στη Ρώμη σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, υπό την μεσολάβηση του Ομάν. Οι συνομιλίες επικεντρώνονται στις προϋποθέσεις για τον εμπλουτισμό ουρανίου από το Ιράν, ένα κρίσιμο θέμα που έχει προκαλέσει ένταση για πολλές δεκαετίες.
Η ιστορία των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών είναι τεταμένη από τη στιγμή της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979, η οποία ανέτρεψε τη φιλοδυτική μοναρχία στο Ιράν. Οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ξεκίνησαν στις 12 Απριλίου και σήμερα αναμένονται οι πιο υψηλόβαθμες συναντήσεις μεταξύ των αντιπροσωπειών των χωρών, μετά την απόσυρση των ΗΠΑ, το 2018, από τη διεθνή συμφωνία που επήλθε το 2015 στη Βιέννη.
Η απόφαση του τότε προεδρικού αξιώματος, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, να αποσυρθεί από τη συμφωνία, οδήγησε σε σφοδρές κυρώσεις εναντίον του Ιράν, στο πλαίσιο της πολιτικής του «μέγιστης πίεσης». Η Ουάσινγκτον επιδιώκει σήμερα την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας, προσδοκώντας την άρση των κυρώσεων που πλήττουν σοβαρά την ιρανική οικονομία.
Δημόσιες διαφωνίες για τον εμπλουτισμό ουρανίου
Η επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων συμβαδίζει με δημοσίως εκφραζόμενες διαφωνίες σχετικά με τον εμπλουτισμό ουρανίου. Ο Αμερικανός απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ “δεν μπορούν να επιτρέψουν ούτε 1% δυνατότητας εμπλουτισμού” του ουρανίου στο Ιράν. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, υποστήριξε ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει τη δυνατότητα να γίνει πυρηνική δύναμη.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, υπογράμμισε ότι υπάρχουν «θεμελιώδεις διαφωνίες» στις διαπραγματεύσεις. Έκανε επίσης σαφές ότι αν οι ΗΠΑ εμποδίσουν το Ιράν να εμπλουτίζει ουράνιο, «δεν θα υπάρξει συμφωνία». Η Τεχεράνη υποστηρίζει με σθένος το δικαίωμά της στην πυρηνική ενέργεια για μη στρατιωτικούς σκοπούς, θεωρώντας την απαίτηση αυτή αντίθετη στις διατάξεις της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση (TNP).
Ο πολιτικός αναλυτής Μοχαμάντ Μαραντί εξέφρασε τη θέση ότι η κυριαρχία του Ιράν είναι «κόκκινη γραμμή» και ότι η χώρα δεν θα απαρνηθεί το δικαίωμα του εμπλουτισμού ουρανίου. Οι δυτικές χώρες, και κυρίως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, πιστεύουν ότι το Ιράν ενδέχεται να επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, κάτι που η Τεχεράνη αρνείται κατηγορηματικά.
Στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, πάνω από 17.000 άτομα εργάζονται, κυρίως στους τομείς της ενέργειας και της υγειονομικής περίθαλψης, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, Μπεχρούζ Καμαλβαντί. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Ιαπωνία, εμπλουτίζουν ουράνιο χωρίς να διαθέτουν πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA), το Ιράν σήμερα εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό 60%, πάνω από το όριο του 3,67% που προέβλεπε η συμφωνία του 2015, αλλά κάτω του 90% που είναι απαραίτητο για στρατιωτική χρήση. Η Τεχεράνη έχει από καιρό απομακρυνθεί από τις υποχρεώσεις της, ανταποδίδοντας στην απόσυρση των ΗΠΑ.
Η Περιφέρεια παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις γύρω από αυτές τις διαπραγματεύσεις, καθώς οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα μπορούσαν να έχουν ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις όχι μόνο στην περιοχή αλλά και παγκοσμίως.
