Η Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για τα «Χρυσά Διαβατήρια» της Μάλτας

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εδρεύει στο Λουξεμβούργο, εξέδωσε σήμερα μια σημαντική απόφαση σχετικά με την απόδοση υπηκοότητας στη Μάλτα. Σύμφωνα με το δικαστήριο, ο νόμος που επισπεύδει τη διαδικασία απόδοσης μαλτέζικης υπηκοότητας σε ξένους επενδυτές είναι αντίθετος προς το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ECJ), «ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να απαλλάσσει την υπηκοότητά του – συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής υπηκοότητας – με αντάλλαγμα προκαθορισμένες πληρωμές ή επενδύσεις». Αυτή η δήλωση θέτει σε αμφισβήτηση την ηθική και νομική βάση προγραμμάτων όπως τα «χρυσά διαβατήρια» που προσφέρουν υπηκοότητα σε αντάλλαγμα οικονομικών εισφορών.

Η Αντίκτυποι του Νόμου στην Επενδυτική Κουλτούρα

Η απόφαση αυτή προήλθε ύστερα από αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία είχε προσφύγει σχετικά με την τροποποίηση του νόμου περί απόδοσης ιθαγένειας το 2020. Ο τροποποιημένος νόμος επέτρεπε σε επενδυτές που πληρούσαν συγκεκριμένα οικονομικά κριτήρια να αιτηθούν μαλτέζικη υπηκοότητα μετά από 12 μήνες διαμονής στη χώρα.

Οι οικονομικές προϋποθέσεις περιλάμβαναν την ιδιοκτησία ακινήτου αξίας τουλάχιστον 700.000 ευρώ ή την καταβολή ετήσιου ενοικίου που να ξεπερνά τις 16.000 ευρώ, καθώς και υποχρεωτική συνεισφορά σε κυβερνητικά ταμεία και δωρεά σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτές οι απαιτήσεις έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις εντός της ΕΕ, καθώς θεωρούνται πρακτικές που διαβρώνουν τις βασικές αρχές της δικαιοσύνης και της μη διάκρισης.

Το Δικαστήριο τόνισε ότι η Μάλτα θα πρέπει να συμμορφωθεί άμεσα με την απόφαση, αλλιώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να προσφύγει σε νέες νομικές διαδικασίες ζητώντας την επιβολή οικονομικών ποινών.

Η Πορεία Άλλων Χωρών και η Αντίκτυποι στις Σχέσεις της ΕΕ

Η Μάλτα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ που προσφέρει υπηκοότητα με αντάλλαγμα επενδυτικά σχέδια, γνωστά και ως «χρυσά διαβατήρια». Αυτή η πολιτική έχει δεχθεί κριτική για χρόνια από θεσμούς της ΕΕ, με άλλες χώρες όπως η Κύπρος να έχουν ήδη αναστείλει αντίστοιχες πρακτικές.

Το 2020, η Κύπρος έθεσε τέλος στο πρόγραμμα χορήγησης υπηκοότητας μέσω επενδύσεων, ενώ το 2022 το Κοινοβούλιο της Βουλγαρίας ενέκρινε και αυτό την κατάργηση παρόμοιου προγράμματος. Οι κρατικές αρχές ανησυχούν ότι αυτά τα προγράμματα μπορεί να διευκολύνουν την διαφθορά, το ξέπλυμα χρημάτων, τις απειλές ασφαλείας και τη φοροδιαφυγή, όπως έχει αναφερθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε έκθεση του 2024.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πριν από την πλήρους κλίμακας στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022, οι Ρώσοι υπήκοοι αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό αιτούντων για τα προγράμματα αυτά, αναδεικνύοντας μια ενορχησμένη ροή επενδύσεων με τεράστιες συνέπειες για τη γεωπολιτική δυναμική στην περιοχή.