Ιδιαίτερα αιχμηρός ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναφορικά με τις αδικίες που δέχεται το Πατριαρχείο, αλλά και όσων τον μιλούν για παραβίαση της συνθήκης Λωζάννης εξαιτίας της λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο.
Κατά την παράκληση που τέλεσε χτες στην Παναγία Κουμαριώτισσα στο Νιχώρι στην Κωνσταντινούπολη, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέφερε ότι ακόμη δεν έχει φτάσει στο Φανάρι η γραπτή άδεια για τη λειτουργία στη Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο. Υπενθυμίζεται ότι αρχικά το Φανάρι είχε ενημερωθεί προφορικά ότι δεν θα δοθεί φέτος άδεια για να τελεστεί η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά και στη συνέχεια ενημερώθηκε, πάλι προφορικά, ότι τελικά δίνεται η άδεια.
«Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχει περιέλθει στα χέρια μας η γραπτή άδεια. Είναι μόνο προφορικά μηνύματα. Κατόπιν της λήψεως των οποίων βγάλαμε ως Πατριαρχείο πάλι μία ανακοίνωση και είπαμε ότι θα γίνει η λειτουργία και φέτος στην Παναγία Σουμελά», είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης στο κήρυγμά του, για να στηλιτεύσει στη συνέχεια την αντίδραση Τούρκου βουλευτή του μικρού «Κόμματος «Νέας Ευημερίας», οποίος έκανε λόγο για παραβίαση της συνθήκης της Λωζάννης με τη λειτουργία στη Σουμελά.
«Χθες το βράδυ διάβαζα τα αποκόμματα των εφημερίδων για τις αντιδράσεις που προέκυψαν μετά την έκδοση της θετικής άδειας. Ένας βουλευτής ενός μικρού καινούριου κόμματος κατέθεσε επερώτηση στη βουλή στην Άγκυρα, αντιδρώντας και διαμαρτυρόμενος για την μετάβασή μου εκεί για τη λειτουργία που θα κάνω συν Θεώ, εάν θα την κάνω τελικά… Και έλεγε ο κ. βουλευτής ότι με τη λειτουργία αυτή, παραβιάζεται η συνθήκη της Λωζάννης. Από πού και ως πού;» αναρωτήθηκε.
Άλλοι δεν εφαρμόζουν τη Λωζάννη, συνέχισε, φέρνοντας ως παράδειγμα την κλειστή Θεολογική Σχολή της Χάλκης, αλλά και τον αποδεκατισμό του πληθυσμού της Ίμβρου και της Τενέδου με τα γεγονότα του ’64.
«Αν υπάρχει παραβίαση της Λωζάννης, αυτή υπάρχει στην Ίμβρο και την Τένεδο, υπάρχει στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Η οποία Λωζάννη, όπως ξέρετε, πριν από λίγες ημέρες συμπλήρωσε 100 χρόνια αφότου υπεγράφη στην Ελβετία. 24 Ιουλίου έγιναν 100 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης. Η Λωζάννη λέει και άλλα πράγματα. Για την πατρίδα μου την Ίμβρο και ευρύτερα. Για τα καθ’ ημάς και το δικαίωμά μας για τη θεολογική εκπαίδευση. Η Χάλκη παραμένει κλειστή. Η Λωζάννη λέει πράγματα που τα στερούμεθα, δεν μας τα έδωσαν έως τώρα. Και έρχεται να μας πει ο κ. βουλευτής ότι εμείς παραβιάζουμε τη συνθήκη» δήλωσε ο κ.κ. Βαρθολομαίος με νόημα στον γεμάτο αγανάκτηση λόγο που εκφώνησε.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε και στην ακύρωση, κατόπιν πιέσεων που δέχθηκε η Τουρκάλα δημοσιογράφος Μελικέ Τσαπάν, της έκθεσης για τα γεγονότα του 1964 στην γενέτειρά του την Ίμβρο.
«Ένα άλλο δυσάρεστο… Αυτές τις μέρες επρόκειτο να γίνει στη γενέτειρά μου, την Ίμβρο, μία έκθεση από μία κοπέλα δημοσιογράφο για τα γεγονότα που έγιναν το 1964 και τα οποία έκαναν να αδειάσει η Ίμβρος και η Τένεδος από το ομογενές στοιχείο. Να πω ενδεικτικά ότι η Ίμβρος είχε 7-8 χιλιάδες χριστιανούς και με τα γεγονότα του ’64 έμειναν 300. Και σήμερα με την αλλαγή προς το καλύτερο των συνθηκών οι 300 έγιναν 600. Αλλά πού οι 7 χιλιάδες και πού οι 600; Απαγόρευσαν στην κοπέλα αυτή λοιπόν να κάνει την έκθεση σε λίγες μέρες που θα γινόταν, διότι -λέει- δεν μπορούμε να μιλάμε για τα όσα συνέβησαν τη δεκαετία του ’60. Ας μη συνέβαιναν! Ας μη συνέβαιναν!» δήλωσε, με εμφανή συναισθηματική φόρτιση, για να προσθέσει: «Γιατί να ντρεπόμαστε να αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα; Πρέπει να συμφιλιωνόμαστε με την ιστορία μας, με το παρελθόν μας. Να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη».
Ο Πατριάρχης συμπλήρωσε ότι «δεν μας αφήνουν να χαρούμε τη χαρά της λειτουργίας στη Σουμελά. Γιατί; Τόσο απλά πράγματα! Για λίγες ώρες θα πάμε να προσευχηθούμε κατά την πίστη μας, κατά τη θρησκεία μας και θα γυρίσουμε στα σπίτια μας. Ούτε μία μέρα. Λίγες ώρες».
Ανέφερε επίσης ότι ο ίδιος ζήτησε και πέρυσι και φέτος να κάνει και τον εσπερινό της παραμονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου σε ένα παλαιό γυναικείο ελληνικό μοναστήρι στα υψόμετρα της Τραπεζούντας, στη Θεοσκέπαστη, και είπαν «όχι, μόνο λειτουργία στην Παναγία Σουμελά». «Κι έτσι τα 2-3 τελευταία χρόνια κάνω τον εσπερινό της Παναγίας στην καθολική εκκλησία της Τραπεζούντας, η οποία μας παραχωρείται λίαν ευχαρίστως από τους καθολικούς αδελφούς».
Στο τέλος του κηρύγματός του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης καλωσόρισε τις γυναίκες από τον πολιτιστικό σύλλογο Νεοχωρίου Ορεστιάδας και κατέληξε λέγοντας: «Να έχουμε καλύτερες μέρες. Να μην έχουμε αυτές τις μικρο-στενοχώριες, αυτές τις διακρίσεις. Είμαστε πολίτες, όπως και οι υπόλοιποι πολίτες της χώρας αυτής, οι οποίοι έχουν άλλο θρήσκευμα και εμείς άλλο θρήσκευμα. Σεβόμαστε, πρέπει να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον και να ζούμε ειρηνικά, αρμονικά, όμορφα, όπως θα ήθελε ο Θεός, ο οποίος είναι ο Θεός της ειρήνης και της αγάπης».
Ανταπόκριση: Γιάννης Μανδαλίδης
