Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) έχει καταγράψει ένα σπάνιο φαινόμενο που ονομάζεται δακτύλιος Αϊνστάιν και το οποίο αποκαλύπτει την ακραία παραμόρφωση του διαστήματος από τη βαρύτητα ενός γαλαξία.
Η εκθαμβωτική εικόνα δείχνει έναν κοντινό γαλαξία, τον NGC 6505, που περιβάλλεται από έναν τέλειο κύκλο φωτός. Ο δακτύλιος δίνει μια ματιά σε έναν πιο μακρινό γαλαξία, που βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον NGC 6505, του οποίου το αστρικό φως έχει λυγίσει γύρω από τον γαλαξία που βλέπουμε σε πρώτο πλάνο.
«Αυτό είναι ένα όμορφο, εξαιρετικό, συναρπαστικό και τυχερό εύρημα που έχουμε στα πρώτα μας δεδομένα», δήλωσε ο καθηγητής Stephen Serjeant, αστρονόμος στο Open University. «Ένας δακτύλιος του Αϊνστάιν, τόσο τέλειος όσο αυτός είναι εξαιρετικά σπάνιος. Μπορούμε να δούμε τον γαλαξία στο φόντο μέσα από τον στρεβλό χώρο και χρόνο ενός πολύ κοντινού γαλαξία στο προσκήνιο».
Η γενική θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν προβλέπει ότι το φως κάμπτεται γύρω από τεράστια αντικείμενα στο διάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι οι γαλαξίες μπορούν να λειτουργήσουν ως τεράστιοι φακοί. Οι δακτύλιοι του Αϊνστάιν είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τους αστρονόμους, επειδή αποκαλύπτουν αντικείμενα που διαφορετικά θα κρύβονταν και υποδεικνύουν τη μάζα του ενδιάμεσου γαλαξία – συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε κρυμμένης μάζας με τη μορφή σκοτεινής ύλης.
Σε αυτή την περίπτωση, οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι ο γαλαξίας στο προσκήνιο περιλαμβάνει περίπου το 11% της σκοτεινής ύλης. Αυτό είναι ένα σχετικά μικρό κλάσμα δεδομένου ότι η σκοτεινή ύλη πιστεύεται ότι κυριαρχεί στο συνολικό περιεχόμενο μάζας του σύμπαντος.
Η αποκάλυψη των μυστικών της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας, που μαζί αποτελούν το 95% του σύμπαντος, είναι ο κεντρικός στόχος της αποστολής του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Τελικά το τηλεσκόπιο, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει γαλαξίες έως και 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς, στοχεύει να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο κοσμικό τρισδιάστατο χάρτη που έχει κατασκευαστεί ποτέ. Αυτό θα επιτρέψει στους αστρονόμους να συμπεράνουν τη μεγάλης κλίμακας κατανομή της σκοτεινής ύλης και να αποκαλύψουν την επιρροή της σκοτεινής ενέργειας, μιας μυστηριώδους δύναμης που επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος.
Το τηλεσκόπιο θα τραβήξει εικόνες αντικειμένων σε απόσταση έως και 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, αλλά η τελευταία εικόνα δείχνει ότι η απαράμιλλη ικανότητά του για αιχμηρές παρατηρήσεις αποκαλύπτει νέες δομές και στο κοντινό σύμπαν. Ο γαλαξίας NGC 6505 απέχει περίπου 590 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη – σε απόσταση αναπνοής με κοσμικούς όρους – και ο ανώνυμος γαλαξίας στο φόντο απέχει 4,42 δισεκατομμύρια έτη φωτός.
«Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτός ο δακτύλιος παρατηρήθηκε σε έναν πολύ γνωστό γαλαξία, ο οποίος ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1884», δήλωσε η Δρ Valeria Pettorino, επιστήμονας του προγράμματος ESA Euclid. «Ο γαλαξίας είναι γνωστός στους αστρονόμους εδώ και πολύ καιρό. Και όμως αυτό το δαχτυλίδι δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ πριν. Αυτό δείχνει πόσο ισχυρός είναι ο Ευκλείδης, βρίσκοντας νέα πράγματα ακόμα και σε μέρη που νομίζαμε ότι γνωρίζαμε καλά».
Με πληροφορίες από Guardian
