Κοσμογονικές αλλαγές συντελούνται στον εσωτερικό πυρήνα της Γης και όπως όλα δείχνουν, αλλάζει εντελώς τα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για το μυστηριώδη αυτό τμήμα του πλανήτη μας.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, με επικεφαλής τον καθηγητή John Vidale, διαπίστωσαν ότι ο εσωτερικός πυρήνας της γης, ο οποίος βρίσκεται περίπου 5.000 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια, υφίσταται επληκτικές αλλαγές στο σχήμα. Έχουν παρατηρήσει αυτές τις παραμορφώσεις τις τελευταίες δύο δεκαετίες χρησιμοποιώντας ανάλυση σεισμικών κυμάτων.
Φανταστείτε μια τεράστια μπάλα σιδήρου και νικελίου με διάμετρο περίπου 2400 χιλιομέτρων – τόσο μεγάλος είναι ο εσωτερικός πυρήνας της Γης. Περιβάλλεται από ένα υγρό κέλυφος (εξωτερικός πυρήνας), το οποίο δημιουργεί το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι ο εσωτερικός πυρήνας ήταν εντελώς σταθερός και αμετάβλητος. Ωστόσο, οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη.
Επειδή δεν μπορούμε φυσικά να εξετάσουμε τον πυρήνα της Γης, πρέπει να βασιστούμε σε έμμεσες μεθόδους έρευνας. Το καλύτερο “μάτι” στον μυστηριώδη κόσμο του είναι οι σεισμοί. Όταν υπάρχει σεισμός κάπου στη Γη, τα σεισμικά κύματα διαδίδονται σε όλο τον πλανήτη. Μόλις χτυπήσει τον πυρήνα, αλλάζει το πέρασμά του, επιτρέποντας στους επιστήμονες να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με τη δομή και τη συμπεριφορά του
Η αλήθεια αποκαλύφθηκε από την ανάλυση των σεισμικών κυμάτων
Οι ειδικοί ανέλυσαν τη διάδοση των κυμάτων από 121 επαναλαμβανόμενους σεισμούς που καταγράφηκαν μεταξύ 1991 και 2024 σε 42 τοποθεσίες κοντά στην Ανταρκτική. Συνέλεξαν δεδομένα χρησιμοποιώντας σταθμούς στον Καναδά και την Αλάσκα, με σημαντικότερους τους σταθμούς του Yellowknife, στους οποίους ανακάλυψαν μη φυσιολογικές ιδιότητες των σεισμικών κυμάτων.
Αποδείχθηκε ότι η επιφάνεια του εσωτερικού πυρήνα παραμορφώνεται ως αποτέλεσμα αλληλεπιδράσεων με τον τυρβώδη εξωτερικό πυρήνα και ίσως επίσης λόγω δομών στον κάτω μανδύα – σαν ο υγρός εξωτερικός πυρήνας να «τραβάει» τις άκρες του εσωτερικού πυρήνα και να αλλάζει το σχήμα του. Οι αλλαγές είναι σχετικά γρήγορες – λαμβάνουν χώρα μέσα σε αρκετά χρόνια, που είναι πρακτικά μια στιγμή σε γεωλογική κλίμακα.
Η περιστροφή του εσωτερικού πυρήνα επιβραδύνθηκε
Εκτός από τις αλλαγές στο σχήμα, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν επίσης ότι ο εσωτερικός πυρήνας αλλάζει την ταχύτητα περιστροφής του. Μέχρι το 2010, περιστρεφόταν ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, αλλά μετά επιβραδύνθηκε. Αυτές οι αλλαγές προκαλούνται κυρίως από μαγνητικές δυνάμεις που παράγονται από τη μεταφορά στον υγρό εξωτερικό πυρήνα.
Έτσι, ο εσωτερικός πυρήνας της Γης δεν είναι πουθενά τόσο σταθερός όσο νομίζαμε – όχι μόνο περιστρέφεται με το δικό του ρυθμό, αλλά αλλάζει σχήμα. Και τι είναι ακόμα πιο ενδιαφέρον; Αυτές οι αλλαγές δεν είναι έργο εκατομμυρίων ετών, αλλά λαμβάνουν χώρα μέσα σε λίγες δεκαετίες. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν το μαγνητικό πεδίο της Γης και τη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και αν είναι μόνο της τάξης των χιλιοστών του δευτερολέπτου.
Ο πυρήνας της Γης δεν είναι ένα σταθερό κομμάτι μετάλλου
Η μελέτη επιβεβαιώνει επίσης παλαιότερες υποθέσεις ότι το όριο μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού πυρήνα δεν είναι απόλυτα αιχμηρό και αλλάζει. Στην πραγματικότητα, μοιάζει με μια ζώνη μετάβασης όπου συμβαίνουν πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των στερεών και υγρών τμημάτων του πυρήνα. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν «ορεινά» χαρακτηριστικά ή «κατολισθήσεις» στην επιφάνεια του εσωτερικού πυρήνα.
Οι επιστήμονες σχεδιάζουν να συνεχίσουν να μελετούν σεισμικά κύματα από άλλους σεισμούς για να κατανοήσουν καλύτερα αυτές τις διαδικασίες. Θέλουν επίσης να κάνουν περισσότερες μετρήσεις στον πυθμένα της θάλασσας, οι οποίες θα μπορούσαν να παράσχουν πολύτιμες πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει στο εσωτερικό του πλανήτη μας. Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας δημοσιεύθηκαν στις 10 Φεβρουαρίου 2025 στο περιοδικό Nature Geoscience. .
