Παγκόσμιο οικονομικό τσουνάμι από τους δασμούς Τραμπ

Μέρες του 2020 βιώνουν οι αγορές, καθώς από σήμερα τέθηκαν σε εφαρμογή επιπλέον δασμοί 10% σε όλα τα εισαγόμενα αγαθά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αναταραχή, που ξεκίνησε από τη Wall Street, είχε άμεσες συνέπειες, με τις απώλειες να ξεπερνούν τα 6,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε ένα 48ωρο, και επεκτάθηκε σε όλες τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τον τομέα της ενέργειας.

Η ανησυχία των επενδυτών ενισχύεται, καθώς θεωρούν ότι αυτή η απότομη ανατροπή του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τις διεθνείς οικονομίες, οδηγώντας σε χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερο πληθωρισμό, κυρίως στις ΗΠΑ. Οι μεγαλύτερες εταιρείες του αμερικανικού χρηματιστηρίου καταγράφουν απώλειες που αγγίζουν τα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως η Apple και η Tesla, έχουν δεχτεί σφοδρό πλήγμα εξαιτίας των δασμών του Τραμπ, με τις μετοχές τους να καταγράφουν πτώση από 6% έως 16%. Χαρακτηριστικά, η χρηματιστηριακή αξία της Apple έχει πέσει κάτω από τα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η Tesla και η Alphabet έχουν υποχωρήσει κάτω από το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Η διεθνής τιμή του πετρελαίου εμφανίζει ελεύθερη πτώση, με τον κίνδυνο ύφεσης να αιωρείται πάνω από την παγκόσμια οικονομία. Σε μόλις δύο ημέρες, η τιμή του πετρελαίου brent υποχώρησε κατά 11%, φτάνοντας τα 65,5 δολάρια το βαρέλι, επίπεδα που παραπέμπουν στην κατάσταση του Αυγούστου 2021, υποδεικνύοντας αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης.

Ο καθηγητής Οικονομικών του ΕΚΠΑ, Παναγιώτης Πετράκης, τονίζει ότι «ο κίνδυνος ύφεσης έχει αυξηθεί» εξαιτίας των συνεπειών από την αύξηση των δασμών. Η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται καθώς τα μέτρα προστασίας οδηγούν στη μείωση των αναπτυξιακών προοπτικών παγκοσμίως.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε εισροές κεφαλαίων στα κρατικά ομόλογα, καθώς οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια. Η απόδοση δανεισμού των ΗΠΑ για 10ετή ομόλογα υποχώρησε στο 4%, της Γερμανίας στο 2,56%, και της Ιταλίας στο 3,75%, που είναι υψηλότερη από την ελληνική, η οποία διαμορφώνεται στο 3,43%.

Η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει προειδοποιήσει για τη δυνατότητα αναζωπύρωσης των πληθωριστικών πιέσεων, ενώ οι απαντήσεις των άλλων χωρών θα κρίνουν την ένταση του φαινομένου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η σκυτάλη περνάει τώρα στις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να προσαρμόσουν τις νομισματικές πολιτικές τους στις νέες συνθήκες. Σε λίγες ημέρες, προγραμματίζεται η συνεδρίαση της ΕΚΤ για τον καθορισμό των επιτοκίων στην Ευρωζώνη.

Αντιδράσεις στην απόφαση Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ παραμένει αμετάβλητος παρά τη διεθνή οικονομική αναταραχή που προκάλεσε η απόφασή του σχετικά με τους δασμούς, δηλώνοντας ότι οι δασμοί ήρθαν για να μείνουν. Αναφερόμενος στους επενδυτές, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είναι μια πολύ καλή εποχή να γίνετε πλούσιοι».

Αντίθετα, ο επικεφαλής της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, εκφράζει ανησυχίες για τις Consequences των δασμών, οι οποίες περιλαμβάνουν αύξηση πληθωρισμού και μείωση ανάπτυξης. Ο Τραμπ, ωστόσο, επικρίνει τις ανησυχίες και σημειώνει πως «αυτή θα μπορούσε να είναι η τέλεια στιγμή για τη μείωση των επιτοκίων», ενώ υποστηρίζει ότι οι τιμές της ενέργειας έχουν πέσει και η κατάσταση της αγοράς μπορεί να βελτιωθεί.

Ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Γερουσία, Τσακ Σούμερ, κάνει ειρωνικές παρατηρήσεις σχετικά με τους δασμούς, υπογραμμίζοντας ότι η μέση αμερικανική οικογένεια θα πληρώνει 5.000 δολάρια παραπάνω το χρόνο εξαιτίας αυτών. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ηγέτες άλλων κρατών, όπως ο Κιρ Στάρμερ και ο Εμανουέλ Μακρόν, εξέφρασαν επίσης τις ανησυχίες τους για τις οικονομικές επιπτώσεις των δασμών.

Η Κίνα, απαντώντας με δασμούς 35% στις αμερικανικές εισαγωγές, κάλεσε την Ουάσινγκτον σε διαβουλεύσεις και υπογράμμισε πως δεν επιδιώκει την σύγκρουση, αλλά ούτε τη φοβάται. Ο Τραμπ, από την άλλη πλευρά, διατείνεται ότι η Κίνα έχει πληγεί σε μεγαλύτερο βαθμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας καλεί σε αποκλιμάκωση, ενώ ο Καναδός πρωθυπουργός προτρέπει σε ψυχραιμία και σημειώνει τις ευκαιρίες που έχουν προκύψει. Η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία Nissan εξετάζει το ενδεχόμενο να μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στις ΗΠΑ, γεγονός που θα αποτελεί πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Τραμπ.

Η ένταση ΗΠΑ – Κίνας και οι προοπτικές

Η επιβολή των δασμών από τον Τραμπ φαίνεται ότι δεν είναι μια εύκολη διαδικασία και η ένταση στην αγορά παραμένει υψηλή. Με τις σημερινές συνθήκες, δεν υπάρχει ξεκάθαρη ένδειξη αποκλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου, με την ανησυχία να παραμένει σε υψηλά επίπεδα.

Η επικοινωνία και η πολιτική στρατηγική της Κίνας παρουσιάζουν τη χώρα αποφασισμένη να μην υποχωρήσει. Ο Τραμπ επαναλαμβάνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί αδικίες και σκοπεύει να αποκαταστήσει την οικονομική τους υπεροχή, παρουσιάζοντας ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα φέρει θετικά αποτελέσματα στο μέλλον.

Ρεπορτάζ: Γωγώ Κατσέλη – Επιμέλεια: Ρίτσα Καστάνη – Ανταπόκριση ΗΠΑ: Λένα Αργύρη