Εντατικές Διπλωματικές Προσπάθειες για την Ουκρανία
Η διεθνής διπλωματία έχει μπει σε φάση εντατικών ενεργειών με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στο Λονδίνο, αξιωματούχοι από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν σε κρίσιμες συνομιλίες. Ο ειδικός απεσταλμένος του πρώην προεδρικού επιτελείου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, κατευθύνεται προς τη Μόσχα για την τέταρτη συνάντησή του με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι η Μόσχα δίνει το «πράσινο φως» για τη συμφωνία και ότι είναι καθοριστικός ο ρόλος του Ουκρανού προεδρό Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη διαδικασία.
«Πιστεύω ότι έχουμε συμφωνία με τη Ρωσία», υποστήριξε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Πρέπει να καταλήξουμε σε συμφωνία με τον Ζελένσκι… νόμιζα ότι θα ήταν πιο εύκολο, αλλά μέχρι στιγμής είναι πιο δύσκολο από όσο είχα φανταστεί», δήλωσε ο Τραμπ, αναφορικά με τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις.
Από την άλλη πλευρά, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει προκλήσεις στο εσωτερικό της χώρας. Η αντιπολίτευση ζητά επίμονα να προσέλθει στο κοινοβούλιο και να εξηγήσει τις εξελίξεις αναφορικά με τις ειρηνευτικές συνομιλίες και τη συμφωνία σχετικά με τα ορυκτά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλοί Ουκρανοί βουλευτές, που αναμένονται να επικυρώσουν οποιαδήποτε συμφωνία, νιώθουν παραμερισμένοι από τις διαπραγματεύσεις και καταγγέλλουν την έλλειψη ενημέρωσης από τον Ζελένσκι και άλλους αξιωματούχους.
Παρά την αύξηση της διπλωματικής έντασης, εξακολουθεί να παραμένει αβέβαιο το αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών, καθώς το αμερικανικό σχέδιο φαίνεται να έχει χάσει τη συνοχή και τη λεπτομέρεια που το χαρακτήριζαν προηγουμένως. Οι αρχικές προτάσεις για συμφωνία περιλάμβαναν μία άμεση, άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών, ακολουθούμενη από μακρύτερες συνομιλίες για τη μόνιμη διευθέτηση του πολέμου.
Η Ουκρανία αποδέχτηκε αυτή την πρόταση και, υπό την πίεση των ΗΠΑ, έκανε σημαντικές παραχωρήσεις, όπως το να μη ζητήσει πλέον μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφαλείας προτού συμφωνηθεί η κατάπαυση των εχθροπραξιών. Ωστόσο, η Ρωσία αρνήθηκε να συνεργαστεί, υποστηρίζοντας ότι η παύση των μαχών προϋποθέτει την εκπλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων.
Ο Πούτιν τόνισε ότι πρέπει να εξεταστούν οι «βαθύτερες αιτίες» του πολέμου, αναφερόμενος στους φόβους του για την επέκταση του ΝΑΤΟ και τη θέση της Ουκρανίας ως κυρίαρχου κράτους, η ύπαρξη του οποίου ενδέχεται να απειλεί την ασφάλεια της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας την ρωσική τοποθέτηση, κλήθηκαν να συντάξουν μια πιθανή πρόταση για κατάπαυση του πυρός.
Τις τελευταίες ημέρες διαρρέουν πληροφορίες για τις τελευταίες αμερικανικές προτάσεις, ωστόσο η εγκυρότητά τους αμφισβητείται από διπλωμάτες. Φαίνεται να υπάρχει ένα πλαίσιο: η Ρωσία θα σταματήσει τις στρατιωτικές επιθέσεις και θα εγκαταλείψει τις επιδιώξεις της στην ελεγχόμενη από την ίδια ανατολική Ουκρανία, π.χ. το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ. Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ θα αποδεχτούν τις τέσσερις αυτές περιοχές ως ρωσικές. Αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να περιλαμβάνει και την αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους.
Ωστόσο, νομικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι υπάρχουν τεχνικά ζητήματα σχετικά με την αναγνώριση της Κριμαίας από τις ΗΠΑ λόγω υφιστάμενων νόμων. Παρά τις αμφιβολίες, οι δυτικοί διπλωμάτες δεν απορρίπτουν το σχέδιο εξαρχής, δηλώνοντας ότι υπάρχει περιθώριο για συμφωνία αν σχηματιστεί αρκετή εμπιστοσύνη μεταξύ των εμπλεκομένων μερών.
Υπάρχουν ωστόσο σημαντικές απουσίες στην προτεινόμενη συμφωνία, όπως η απουσία εγγύησης ότι οι δυτικές χώρες θα σταματήσουν να εφοδιάζουν την Ουκρανία με όπλα και η μη αναφορά στις απαιτήσεις της Ρωσίας για «αποστρατιωτικοποίηση» της Ουκρανίας. Αν και η Ουκρανία δεν μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η προοπτική ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ανοικτή.
Η κατάσταση παραμένει περίπλοκη, με τις ΗΠΑ να ενδέχεται να αναλάβουν τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια και την ανάγκη να διευκρινιστούν οι όροι άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Υπάρχουν αναπόφευκτα πολλά κενά εκεί που πρέπει να γεφυρωθούν, και η συμφωνία φαίνεται να απέχει πολύ από το να επιτευχθεί.
Διαρκής είναι η ανάγκη για διαρκείς και υπεύθυνες διαπραγματεύσεις, καθώς οι εμπλεκόμενες πλευρές επιθυμούν διαφορετικά αποτελέσματα. Η Ουκρανία θέλει την άμεση κατάπαυση του πυρός και οι ΗΠΑ αναζητούν γρήγορες νίκες, ενώ η Ρωσία φαίνεται να οικοδομεί τη στρατηγική της, καταθέτοντας μακροχρόνιες διαδικασίες. Στο πλαίσιο αυτό, παραμένει επίκαιρο το ρητό: “τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα”. Η τρέχουσα κατάσταση υποδηλώνει ότι η συμφωνία είναι μακριά ακόμη.
