Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι Νέες Προτάσεις για την Απέλαση Αιτούντων Άσυλο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την πρότασή της για χαλάρωση των κανόνων απέλασης των αιτούντων άσυλο, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις πολλών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζητούν αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής. Η προοπτική αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία σε πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) που διεκδικούν την προστασία των μεταναστών, ενώ επικρίνουν την πρόταση ως μέτρο που έχει πιθανές αρνητικές συνέπειες.
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Επιτροπής, θα συνίσταται η ύπαρξη κατάλληλου «δεσμού» ανάμεσα στους αιτούντες άσυλο και τις τρίτες χώρες στις οποίες θα απελαύνονται. Γενικά, ο «δεσμός» αυτός μπορεί να είναι η παρουσία οικογενειακών μελών στη χώρα υποδοχής ή η προηγούμενη εργασία των αιτούντων εκεί. Ωστόσο, η πρόταση της Επιτροπής προτείνει την απαλοιφή αυτού του δεσμού, γεγονός που ενδέχεται να επιταχύνει τις διαδικασίες απέλασης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΜΚΟ, το μέτρο αυτό είναι κατάφωρα ανεπαρκές. Εάν οι αιτούντες άσυλο απελαθούν σε χώρες χωρίς υπάρχοντες δεσμούς, κινδυνεύουν να επαναλάβουν τις προσπάθειες τους να φθάσουν στην Ευρώπη. Η Σάρα Σάντερ, εκπρόσωπος της Equinox Initiative for Racial Justice, προειδοποιεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παραποιεί κυνικά την έννοια της «ασφάλειας» για να εξυπηρετήσει τους κατασταλτικούς της στόχους, και η Τζόζεφιν Σολάνσκι του Transnational Institute την χαρακτηρίζει ως «πολιτική μυθοπλασία».
Οι ΜΚΟ είναι πεπεισμένες ότι οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών θα εκτεθούν σε εκβιασμούς από τις τρίτες χώρες, οι οποίες μπορεί να απαιτήσουν πλήθος πολιτικών και οικονομικών αντισταθμιστικών μέτρων προκειμένου να δεχθούν την υποδοχή των αιτούντων άσυλο. Παρά τις διαμαρτυρίες αυτές, η Κομισιόν απορρίπτει τις επικρίσεις, διαβεβαιώνοντας ότι η προτεινόμενη πολιτική στοχεύει στην επιτάχυνση της διαδικασίας επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τη δέσμευση των χωρών υποδοχής να σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Προκειμένου η πρόταση αυτή να τεθεί σε εφαρμογή, απαιτείται η έγκρισή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ένωσης. Οι Βρυξέλλες δέχονται πιέσεις από τα κράτη μέλη για την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής, ιδίως ενόψει της αυξανόμενης επιρροής της άκρας δεξιάς σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υλοποιεί τις προγραμματισμένες της ενέργειες, έχοντας ήδη ανακοινώσει, στα μέσα του Μαρτίου, τα πρώτα μέτρα για την επιτάχυνση των απελάσεων μεταναστών που δεν διαθέτουν άδεια παραμονής. Αυτές οι προτάσεις περιλαμβάνουν ένα νομικό πλαίσιο για τη δημιουργία κέντρων υποδοχής μεταναστών εκτός της ευρωπαϊκής επικράτειας, στα οποία θα δραστηριοποιούνται τα περίφημα «κέντρα επιστροφής».
Τα αιτήματα για στήριξη της αυστηρής μεταναστευτικής πολιτικής συμβαδίζουν με μια περίοδο σημαντικής μείωσης των παράνομων εισόδων στην Ευρώπη. Το 2024, οι παράνομες μεταναστευτικές ροές ανήλθαν στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021, όταν οι ροές αυτές επηρεάζονταν ακόμη από την πανδημία της Covid, σύμφωνα με τα δεδομένα που παράγει ο οργανισμός Frontex.
