Σοβαρές Απειλές για τα Ελληνικά Δάση

Η κατάσταση στα ελληνικά δάση είναι ανησυχητική, καθώς σοβαρές και εκτεταμένες ασθένειες και φαινόμενα ξήρανσης απειλούν την οικολογική τους ισορροπία. Επιστήμονες, αυτοδιοικητικοί φορείς και πολίτες εκφράζουν τη βαθιά τους ανησυχία, καθώς η πολιτεία φαίνεται ανίκανη να προχωρήσει σε συντονισμένες και αποτελεσματικές δράσεις.

Δάση από πλατάνια, έλατα και πεύκα – ακόμη και σε προστατευόμενες ή ορεινές περιοχές – παρουσιάζουν μαζική ξήρανση, δημιουργώντας ένα σκηνικό απόλυτης ανάγκης για παρέμβαση. Η απουσία συντονισμού και πρόληψης συνδυάζεται με την αυξανόμενη επίδραση της κλιματικής αλλαγής, η οποία κατατάσσεται ως ο κοινός παρανομαστής πίσω από αυτή την καταστροφή.

Η Παρατήρηση των Τοπικών Αρχών

Ο Δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, αναφέρει την τραγική κατάσταση στην Ευρυτανία: «Η νόσος με τα πλατάνια έχει προκαλέσει αμετάκλητες ζημιές. Δυστυχώς, δεν έχουμε βρει αποτελεσματική θεραπεία. Πολλά δάση έχουν ήδη ξεραθεί». Όπως εξηγεί, παρόμοιο φαινόμενο ξήρανσης παρατηρείται και στα έλατα. «Είχαμε δει τέτοιες επιθέσεις και πριν από 25 χρόνια, αλλά τότε καταφέραμε να βρούμε λύσεις. Σήμερα, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρέπει να απομακρυνθούν τα άρρωστα δέντρα, όμως δυστυχώς οι ενέργειες παραμένουν στα λόγια», προσθέτει.

Ο κ. Καρδαμπίκης παρατηρεί επίσης ότι υπάρχουν τέσσερις ενεργοί δασικοί συνεταιρισμοί στην περιοχή, με δυναμικό ικανό να συμβάλει στην πρόληψη των ασθενειών. Ωστόσο, απουσιάζουν οι ουσιαστικές παρεμβάσεις. «Οι καθαρισμοί στους δασικούς δρόμους, οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί τον Μάιο, θα ξεκινήσουν τον Ιούλιο. Καμία λογική. Οι δρόμοι πρέπει να είναι ανοιχτοί για την αντιπυρική προστασία και άλλες απαραίτητες παρεμβάσεις», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Αιτίες Ξήρανσης

Η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, κα. Ρίζου, παρέχει λεπτομέρειες για τις διαφορετικές αιτίες που πλήττουν τα διάφορα είδη δένδρων. Για τον πλάτανο, η κατάσταση είναι καθαρή: «Αντιμετωπίζουμε το έλκος του πλατάνου, έναν μύκητα καραντίνας, που θεωρείται η πιο επικίνδυνη ασθένεια για τα δασικά μας οικοσυστήματα χωρίς γνωστή θεραπεία». Στην περίπτωση των ελάτων και των πεύκων, η ξηρασία σχετίζεται κυρίως με την κλιματική αλλαγή και το περιβαλλοντικό στρες. «Τα δέντρα υποφέρουν κυρίως από παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών. Σε ορισμένες περιοχές της Αττικής, τα ποσοστά ξήρανσης φτάνουν το 90%», προσθέτει.

Μάλιστα, η κα. Ρίζου υπογραμμίζει ότι πολλές περιοχές δεν περιλαμβάνουν φυσικά δάση αλλά μονοκαλλιέργειες αστικού πρασίνου, φυτεμένες χωρίς βιοποικιλότητα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Το έδαφος είναι φτωχό, η δομή του οικοσυστήματος ένα αδύναμο κρίκο και τα δέντρα καταρρέουν», καταλήγει.

Κινήσεις και Υποδείξεις Πολιτικής

Ο μετεωρολόγος και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Σάκης Αρναούτογλου, χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα στην κριτική του προς την έλλειψη δράσης της πολιτείας: «Η κρίση είναι παρούσα, δεν είναι μελλοντική. Ένα δέντρο που υποφέρει από θερμικό στρες είναι πιο ευάλωτο σε επιθέσεις. Η αδράνεια που παρατηρείται δεν είναι φυσική διαδικασία, αλλά πολιτική και ηθική αποτυχία». Ο ίδιος αποκάλυψε ότι έχει ήδη υποβάλει σχετική ερώτηση στην Κομισιόν, ζητώντας:

• Χαρτογράφηση των πληγεισών περιοχών,
• Άμεση απομάκρυνση νεκρών δέντρων,
• Αυστηρούς ελέγχους στη μεταφορά ξυλείας,
• Αναστολή εισαγωγής φυτευτικού υλικού από χώρες με ενεργές εστίες (όπως η Ιταλία),
• καθώς και ενεργοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων για την προστασία των δασών.

Ο Σάκης Αρναούτογλου τονίζει ότι «η κρίση αγγίζει ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα, από τα Τζουμέρκα και τα Άγραφα έως την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία. Αν συνεχίσουμε έτσι, η ερημοποίηση θα επιταχυνθεί σημαντικά». Η ανάγκη για άμεσες και συντονισμένες δράσεις είναι επιτακτική, προκειμένου να σωθούν τα δάση και η βιοποικιλότητα της χώρας.