Η Κρίση Νερού στην Καμπούλ: Μια Επικείμενη Απειλή
Η Καμπούλ φαίνεται να βρίσκεται μπροστά από μία σοβαρή απειλή, καθώς ενδέχεται να αποτελέσει την πρώτη σύγχρονη πόλη που θα ξεμείνει εντελώς από νερό. Ειδικοί προειδοποιούν για την κατάσταση αυτή, η οποία έχει γίνει αφορμή για ανησυχία σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με μια έκθεση της ΜΚΟ Mercy Corps, τα υπόγεια υδάτινα αποθέματα της πόλης έχουν μειωθεί έως και 30 μέτρα την τελευταία δεκαετία, κυρίως λόγω της ταχύτατης αστικοποίησης και της κλιματικής κρίσης.
Περίπου το 50% των γεωτρήσεων που χρησιμοποιούνται ως κύρια πηγή πόσιμου νερού για τους κατοίκους της Καμπούλ έχει στερέψει. Επιπλέον, η ετήσια άντληση νερού υπερβαίνει τον φυσικό ρυθμό αναπλήρωσης κατά 44 εκατ. κυβικά μέτρα το χρόνο. Εάν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, όλοι οι υδροφορείς της Καμπούλ μπορεί να στερέψουν έως το 2030, με άμεσες συνέπειες για τη βιωσιμότητα της πόλης.
Ο Διευθυντής της Mercy Corps στο Αφγανιστάν, Ντέιν Κάρι, αναφέρει: «Πρέπει να υπάρξει μια ενδεδειγμένη προσπάθεια για την καλύτερη τεκμηρίωση της κατάστασης αυτής και να προσελκύσουμε τη διεθνή προσοχή στην ανάγκη παρέμβασης». Τονίζει ότι οι κάτοικοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις κοινότητές τους λόγω της έλλειψης νερού, γεγονός που οδηγεί σε αυξανόμενη μετανάστευση και μεγάλο κοινωνικό αδιέξοδο.
Η μόλυνση των υδάτων συνιστά μια άλλη σοβαρή πρόκληση για τους κατοίκους. Η έκθεση αναφέρει ότι έως και το 80% των υπόγειων υδάτων της Καμπούλ είναι μη ασφαλή προς πόση, με ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα λυμάτων, αλατότητας και αρσενικού. Αυτή η κατάσταση έχει καταστήσει την εξασφάλιση καθαρού νερού μια καθημερινή μάχη για πολλούς κατοίκους της πόλης.
Ορισμένα νοικοκυριά δαπανούν έως και το 30% του εισοδήματός τους για νερό, ενώ περισσότερο από το 2/3 των κατοίκων έχουν χρέη σχετιζόμενα με την εξασφάλιση νερού. Η Ναζίφα, μια δασκάλα από την Καμπούλ, εξέφρασε την αγωνία της: «Η λειψυδρία είναι από τα πιο σκληρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Υπάρχουν ελάχιστα πηγάδια με επαρκές και ποιοτικό νερό, ιδιαίτερα για τα φτωχά νοικοκυριά».
Η κρίση αυτή έχει δώσει την ευκαιρία σε ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες να κερδοσκοπήσουν, σκάβοντας νέα πηγάδια και αντλώντας μεγάλες ποσότητες δημόσιων υπόγειων υδάτων, τα οποία στη συνέχεια πωλούν σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές στους κατοίκους. Η αύξηση των τιμών είναι δραματική, καθιστώντας την πρόσβαση σε βασικό νερό για πολλές οικογένειες σχεδόν αδύνατη.
Μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία, το 2021, η χρηματοδότηση για προγράμματα ύδρευσης στο Αφγανιστάν έχει μειωθεί δραματικά. Στις αρχές του 2025, το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι έχει λάβει μόλις 8,4 εκατομμύρια δολάρια από τα 264 εκατομμύρια που απαιτούνται για τη στήριξη προγραμμάτων ύδρευσης. Η πρόσφατη μείωση της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ έχει επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
«Απαιτείται άμεση συνδρομή», υπογραμμίζει ο Κάρι, «διότι το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα και φυσικός πόρος. Πρέπει να δράσουμε προτού να είναι πολύ αργά». Ένα ενδεχόμενο έργο που εξετάζεται είναι ο αγωγός του ποταμού Παντσίρ, ο οποίος θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες περίπου 2 εκατομμυρίων κατοίκων. Η μελέτη για το έργο αυτήν τη στιγμή έχει ολοκληρωθεί, αλλά απαιτεί έγκριση του προϋπολογισμού και επιπλέον χρηματοδότηση.
«Δεν έχουμε χρόνο να χάσουμε. Οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν το δίλημμα να επιλέξουν ανάμεσα σε φαγητό και νερό», καταλήγει ο Δρ. Νατζιμπουλά Σαντίντ, ερευνητής στη διαχείριση υδάτων, τονίζοντας την ανάγκη για βιώσιμες λύσεις σχετικά με την πρόσβαση στο νερό.
