Ένας Χρόνος Μετά τις Ευρωεκλογές του 2024
Οι ευρωεκλογές του 2024, που διεξήχθησαν από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, αποτέλεσαν μια κομβική στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτυπώνοντας τη συνέχεια αλλά και σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό τοπίο. Μία χρονιά μετά, οι επιπτώσεις αυτών των εκλογών συνεχίζουν να διαμορφώνουν τις πολιτικές της ΕΕ, επηρεάζοντας τις εσωτερικές της δυναμικές και τη διεθνή της θέση.
Από την αύξηση των λαϊκιστικών και ακροδεξιών κομμάτων μέχρι τις προκλήσεις γύρω από την εφαρμογή φιλόδοξων κλιματικών στόχων και την πλοήγηση μέσω γεωπολιτικών εντάσεων, ο τελευταίος χρόνος υπήρξε μία δοκιμασία για την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Διαρθρώνοντας ένα Κατακερματισμένο Πολιτικό Τοπίο
Οι ευρωεκλογές του 2024 κατέδειξαν την σημαντική αύξηση της υποστήριξης προς τα ακροδεξιά και ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, κυρίως σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ουγγαρία. Στη Γαλλία, ο “Εθνικός Συναγερμός” της Μαρίν Λε Πεν εξασφάλισε 29 έδρες στην Ευρωβουλή, εκμεταλλευόμενος τη δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων για κρίσιμα ζητήματα όπως η μετανάστευση και το κόστος ζωής. Παρόμοιες τάσεις παρατηρήθηκαν και στην Ιταλία με τους “Αδελφούς της Ιταλίας” της Τζόρτζια Μελόνι, καθώς και στην Ουγγαρία με το “Φιντές” του Βίκτορ Ορμπάν.
Αν και οι κεντρώες και φιλοευρωπαϊκές ομάδες, όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), διατηρούν την πλειοψηφία, η κυριαρχία τους αμφισβητείται από την αυξανόμενη επιρροή των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) και άλλων πολιτικών ομάδων. Αυτό το κατακερματισμένο τοπίο καθιστά δυσκολότερη τη δημιουργία συμμαχιών, γεγονός που αναστέλλει τη νομοθετική διαδικασία σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η μεταναστευτική πολιτική και οι εμπορικές συμφωνίες.
Διεθνείς Προκλήσεις και Πολιτικές Προτεραιότητες
Ένας χρόνος μετά τις εκλογές, οι προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που περιλαμβάνουν την κλιματική δράση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την οικονομική ανάκαμψη, παρουσίασαν μικτά αποτελέσματα. Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, ο βασικός πυλώνας της ατζέντας της Ursula von der Leyen, αντιμετώπισε προγραμματισμένες αντιστάσεις από τις ακροδεξιές ομάδες που προτιμούν βραδύτερες προσεγγίσεις ώστε να προστατεύσουν τις εθνικές βιομηχανίες.
Στον τομέα της μετανάστευσης, οι πρόσφατες ζητήσεις για αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα από ακροδεξιά κόμματα έχουν κερδίσει έδαφος, ενώ οι δυσκολίες στο μετασχηματισμό του Κανονισμού του Δουβλίνου επιμένουν. Οι νότιες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, υποστηρίζουν μια δίκαιη κατανομή των βαρών, σε αντίθεση με άλλες χώρες που απορρίπτουν τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις. Αυτό το αδιέξοδο τροφοδοτεί την δυσαρέσκεια του κόσμου, καθώς η παράνομη μετανάστευση παραμένει ένα διχαστικό θέμα.
Δημόσιο Αίσθημα και Εμπιστοσύνη στην ΕΕ
Το δημόσιο αίσθημα προς την ΕΕ είναι σήμερα πολωμένο, με τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές του 2024 να φτάνει περίπου το 50%, μία ελαφρώς αυξημένη ανάλογα με την προηγούμενη εκλογική διαδικασία. Οι ευρωσκεπτικιστικές αφηγήσεις, ενισχυμένες από τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν βάθος, ιδίως ανάμεσα στους νέους ψηφοφόρους, οι οποίοι είναι απογοητευμένοι με την οικονομική ανισότητα.
Ταυτόχρονα, η θετική άποψη για την ΕΕ παραμένει ισχυρή σε πολλές χώρες-μέλη, κυρίως λόγω του ρόλου της στην αποκατάσταση μετά την πανδημία. Ωστόσο, η αντίληψη ότι οι Βρυξέλλες είναι αποκομμένες από τις τοπικές ανησυχίες ταλανίζεται ακόμα την νομιμοποίηση της ΕΕ. Η ικανότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ανταποκριθεί σε αυτά τα παράπονα είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της δημόσιας υποστήριξης στις ευρωπαϊκές πολιτικές.
Προοπτικές και Προκλήσεις για το Μέλλον
Καθώς η ΕΕ προχωρά στον μετέπειτα δρόμο της μετά το 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να ισορροπήσει αντικρουόμενα συμφέροντα και οράματα για το μέλλον της Ένωσης. Οι εξωτερικές πιέσεις από ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση και η γεωπολιτική αστάθεια απαιτούν μια συνεκτική και προσδιορισμένη πολιτική, καθώς η άνοδος των ακροδεξιών φωνών αποχτά επειγόντως χαρακτήρα.
Η ικανότητα της Ευρωβουλής να γεφυρώσει τις διαφορές και να προσφέρει αποτελεσματικά αποτελέσματα θα κρίνει την ικανότητά της να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και να χαράξει μια σταθερή πορεία προς το μέλλον. Μέχρι στιγμής, όμως, οι περισσότεροι ευρωβουλευτές φαίνεται να ακολουθούν εθνικές πολιτικές, με περιορισμένο ακροατήριο στο διεθνές σκηνικό.
Η Δραστηριότητα των Ευρωβουλευτών και τα Δημοκρατικά Ελλείμματα
Οι ευρωβουλευτές καλούνται να επιτελέσουν δύσκολο και απαιτητικό έργο, εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Το κόστος της λειτουργίας τους αγγίζει περίπου τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Κάθε ευρωβουλευτής απολαμβάνει τον μισθό των 9.000 ευρώ τον μήνα, συμπεριλαμβανομένων επιδομάτων.
Ωστόσο, η ΕΕ εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με κριτική για το δημοκρατικό της έλλειμμα, καθώς η συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Οι ευρωβουλευτές εργάζονται σκληρά για να γεφυρώσουν το χάσμα αυτό, συμμετέχοντας σε επιτροπές και ρυθμίζοντας νομοθεσίες. Παρόλο που η καθημερινότητα τους είναι φορτωμένη, η δράση τους συχνά υπονομεύεται από τις διαρθρωτικές ανεπάρκειες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
Οι Έλληνες Ευρωβουλευτές στο Κέντρο της Ευρώπης
Η Ελλάδα εξέλεξε 21 ευρωβουλευτές το 2024, με αρκετούς από αυτούς να κατέχουν σημαντικές θέσεις και αξιώματα. Οι ευρωβουλευτές αυτού του κοινοβουλίου συνεισφέρουν στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες και αναδείχνουν την ελληνική φωνή στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό. Ωστόσο, οι ευρωβουλευτές δεν “βαθμολογούνται” για την δραστηριότητά τους και είναι οι ψηφοφόροι αυτοί που τους κρίνουν, τονίζοντας τη σημασία της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας στην ενασχόληση με τα ευρωπαϊκά ζητήματα.
