Ανώτατο επίπεδο εκτοπισμένων από πολέμους και βία
Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί λόγω του πολέμου, της βίας και των διωγμών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι εξαιρετικά υψηλός. Αυτή η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς η ανθρωπιστική χρηματοδότηση συρρικνώνεται, ενώ μία θετική ένδειξη είναι η αύξηση των επιστροφών, κυρίως στη Συρία. Αυτά επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α), σε σχετική ανακοίνωσή της.
Έκθεση Υ.Α.: Παγκόσμιες Τάσεις στο εκτοπισμένο πληθυσμό
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις» της Υ.Α. που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, μέχρι τα τέλη Απριλίου 2025, ο αριθμός των αναγκαστικά εκτοπισμένων ανέρχεται σε 122,1 εκατομμύρια, αύξηση από 120 εκατομμύρια τη ίδια περίοδο πέρυσι. Αυτή η αύξηση επιβεβαιώνει μια τάση που παρατηρείται τα τελευταία δέκα χρόνια, με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό προσφύγων και άλλων ατόμων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. «Δυστυχώς, ζούμε σε εποχή έντονης αστάθειας στις διεθνείς σχέσεις, και ο πόλεμος επηρεάζει σοβαρά την ανθρωπιά του κόσμου», δήλωσε ο Υπάτος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi.
Κατάσταση και ανάγκες των εκτοπισμένων
Στους αναγκαστικά εκτοπισμένους περιλαμβάνονται οι εκτοπισμένοι εντός της χώρας τους λόγω συγκρούσεων, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 6,3 εκατομμύρια και έφτασαν τα 73,5 εκατομμύρια στο τέλος του 2024. Παράλληλα, υπάρχουν 42,7 εκατομμύρια πρόσφυγες που διαφεύγουν από τις χώρες τους. Ειδικότερα, το Σουδάν έχει εξελιχθεί στη μεγαλύτερη κατάσταση αναγκαστικού εκτοπισμού παγκοσμίως, με 14,3 εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, ακολουθούμενο από τη Συρία (13,5 εκατομμύρια), το Αφγανιστάν (10,3 εκατομμύρια) και την Ουκρανία (8,8 εκατομμύρια).
Η έκθεση αναδεικνύει ότι, σε αντίθεση με κύριες πεποιθήσεις στις πλουσιότερες χώρες, το 67% των προσφύγων παραμένει σε γειτονικές χώρες, και οι χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα φιλοξενούν το 73% των προσφύγων παγκοσμίως. Αντικείμενο συζήτησης είναι επίσης το γεγονός ότι 60% των ατόμων που αναγκάζονται να φύγουν δεν εγκαταλείπουν ποτέ τη χώρα τους.
Η χρηματοδότηση της ανθρωπιστικής βοήθειας
Ενώ ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί έχει σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, η χρηματοδότηση για την Υ.Α. παραμένει σε επίπεδα παρόμοια με το 2015, εν μέσω βίαιων περικοπών στην ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτή η κατάσταση καθιστά τους πρόσφυγες ακόμα πιο ευάλωτους, ενώ οι ανάγκες τους παραμένουν υποεκπροσωπημένες.
«Ακόμα και με τις δραματικές περικοπές, έχουμε δει κάποιες αχτίδες ελπίδας τους τελευταίους έξι μήνες», πρόσθεσε ο κ. Grandi. «Κοντά δύο εκατομμύρια Σύροι κατάφεραν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, αλλά η χώρα παραμένει εύθραυστη και οι άνθρωποι χρειάζονται τη βοήθειά μας, για να ξαναχτίσουν τις ζωές τους». Από το σύνολο αυτού του πληθυσμού, 9,8 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένοι επιστρέφουν στα σπίτια τους το 2024, συμπεριλαμβανομένων 1,6 εκατομμυρίων προσφύγων, ο μεγαλύτερος αριθμός από τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Προκλήσεις και προοπτικές για το μέλλον
Παρ’ όλα αυτά, πολλές από αυτές τις επιστροφές πραγματοποιούνται υπό δύσκολες πολιτικές συνθήκες και ένα κλίμα ανασφάλειας. Ένας σημαντικός αριθμός Αφγανών αναγκάστηκε να γυρίσει στην πατρίδα τους το 2024, κάτω από συνθήκες απελπισίας. Επιπλέον, χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Μιανμάρ και το Νότιο Σουδάν καταγράφουν νέα κύματα αναγκαστικού εκτοπισμού.
Η έκθεση καλεί για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των προγραμμάτων της Ύπατης Αρμοστείας, τα οποία σώζουν ζωές, υποστηρίζουν πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους και ενισχύουν βασικές υποδομές και κοινωνικές υπηρεσίες στις κοινότητες υποδοχής. Αυτές οι ενέργειες αποτελούν σημαντική επένδυση στην περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, καθώς η ανθρωπιά και η αλληλεγγύη είναι οι θεμελιώδεις αξίες που πρέπει να προτάσσουμε σε εποχές κρίσης.
