Πυρηνικές Εγκαταστάσεις του Ιράν: Μια Σαφής Ματιά
Το Ισραήλ πραγματοποίησε πρόσφατα επιθέσεις σε διάφορες πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Αυτή η κίνηση έρχεται σε μια εποχή αυξανόμενης έντασης, καθώς το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης συνεχίζει να εξελίσσεται ταχύτατα. Ισραηλινοί ηγέτες δήλωσαν ότι η δράση αυτή ήταν απαραίτητη προκειμένου να αποτραπεί μια «επικείμενη απειλή», υποστηρίζοντας ότι το Ιράν ενδέχεται να κατασκευάσει πυρηνικές βόμβες.
Από την άλλη πλευρά, το Ιράν επιμένει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα έχει αποκλειστικά ειρηνικό χαρακτήρα. Μάλιστα, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν εκτιμήσει ότι η Τεχεράνη δεν επιδιώκει ενεργά την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η ανάγκη για διάλογο και συνεργασία αναδεικνύεται, ιδίως μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Διοικητών του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), όπου το Ιράν επέπληξε για την έλλειψη συνεργασίας με τους επιθεωρητές.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις, το Ιράν ανακοίνωσε τη δημιουργία τρίτης εγκατάστασης εμπλουτισμού στη χώρα, ενώ θα αντικαταστήσει πολλές από τις υφιστάμενες φυγοκεντρητές με πιο προηγμένες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν διεξάγουν συνομιλίες που μπορεί να οδηγήσουν στην άρση ορισμένων από τις αυστηρές οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν, εάν το Ιράν συμφωνήσει να περιορίσει ή να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου.
Κρίσιμες Εγκαταστάσεις του Πυρηνικού Προγράμματος του Ιράν
Ακολουθεί μια ανασκόπηση μερικών σημαντικών ιρανικών εγκαταστάσεων και της σημασίας τους στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης:
Εγκατάσταση Εμπλουτισμού της Νατάνζ
Η εγκατάσταση της Νατάνζ, που βρίσκεται περίπου 220 χλμ. νοτιοανατολικά της Τεχεράνης, αποτελεί τον κύριο χώρο εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας. Μια σημαντική πτυχή της είναι ότι μέρος της λειτουργεί υπόγεια, με σκοπό την προστασία από αεροπορικές επιδρομές. Σε αυτήν την εγκατάσταση λειτουργούν διάφορες «συστοιχίες φυγοκεντρητών», που επιταχύνουν τη διαδικασία εμπλουτισμού του ουρανίου. Παράλληλα, το Ιράν έχει κατασκευάσει υπόγεια τούνελ μέσα στο όρος Κουχ-ε Κολάνγκ Γκαζ Λα, που βρίσκονται κοντά στη Νατάνζ.
Η Νατάνζ υπήρξε στο παρελθόν στόχος κυβερνοεπιθέσεων, με γνωστότερο τον ιό Stuxnet, που προήλθε από συνεργασία Ισραηλινών και Αμερικανών. Δεδομένου ότι το Ισραήλ έχει αναλάβει την ευθύνη για δύο δολιοφθορές στην εγκατάσταση, η Νατάνζ παραμένει στρατηγικά σημαντική για την ανεξαρτησία και την ασφάλεια του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Εγκατάσταση Εμπλουτισμού της Φορντό
Η εγκατάσταση της Φορντό βρίσκεται περίπου 100 χλμ. νοτιοδυτικά της Τεχεράνης και είναι παρόμοια με τη Νατάνζ, αλλά μικρότερη σε κλίμακα. Αυτή η εγκατάσταση είναι θαμμένη κάτω από ένα βουνό, γεγονός που υποδηλώνει ότι έχει σχεδιαστεί να αντέχει σε πιθανές αεροπορικές επιθέσεις. Η κατασκευή της ξεκίνησε τουλάχιστον το 2007, και το Ιράν ενημέρωσε επίσημα τα Ηνωμένα Έθνη για την ύπαρξή της το 2009.
Πυρηνικό Εργοστάσιο Παραγωγής Ενέργειας στο Μπουσέρ
Το μοναδικό εμπορικό πυρηνικό εργοστάσιο του Ιράν βρίσκεται στο Μπουσέρ, στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, περίπου 750 χλμ. νότια της Τεχεράνης. Η κατασκευή του ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 υπό τον τότε Σάχη και, μετά την Ισλαμική Επανάσταση, το εργοστάσιο έγινε συχνά στόχος κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ. Στη συνέχεια, η Ρωσία ανέλαβε την ολοκλήρωσή του, και σήμερα λειτουργεί με ουράνιο που παράγεται στη Ρωσία.
Αντιδραστήρας Βαρέος Ύδατος στο Αράκ
Ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος στο Αράκ, που βρίσκεται περίπου 250 χλμ. νοτιοδυτικά της Τεχεράνης, χρησιμοποιεί βαρύ ύδωρ για την ψύξη. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή παράγει και πλουτώνιο ως παραπροϊόν, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Το Ιράν προσπαθεί να προστατεύσει την αναπτυσσόμενη τεχνολογία του με βάση τη συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας του 2015.
Κέντρο Πυρηνικής Τεχνολογίας Ισφαχάν
Το κέντρο αυτό, περίπου 350 χλμ. νοτιοανατολικά της Τεχεράνης, απασχολεί χιλιάδες πυρηνικούς επιστήμονες και φιλοξενεί ερευνητικούς αντιδραστήρες, οι οποίοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Ερευνητικός Πυρηνικός Αντιδραστήρας Τεχεράνης
Ο ερευνητικός αντιδραστήρας ισχύος της Τεχεράνης είναι ενσωματωμένος στην έδρα του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, που εποπτεύει το σύνολο του πυρηνικού προγράμματος. Δόθηκε στο Ιράν από τις ΗΠΑ το 1967 στο πλαίσιο του προγράμματος «Άτομα για Ειρήνη». Αρχικά απαιτούσε υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο, αλλά επανασχεδιάστηκε για χρήση με χαμηλής εμπλουτισμού ουράνιο, ανταγωνιζόμενος τις ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας για διάδοση πυρηνικών όπλων.
